8 i y * i
12.2. METODOLOGIA FIZYKI
»o ,łH* " HWMmowanw. « którym /a punki wyjścia ubieramy /danie prawdm, (pr/^lan i !.'«• u >’K' ło/umui.n w\MUiwamy / mego inne. równic/ pi.md/nvc /danie (n iMemtwoj
tadaki* '•<’ »«••»**»"«** |HVXVl,,J,Ky ' P^^ególnych faktów wyciąć wnimki ogólne Jest io »„,«■ a. *a«K '*ycłHH* Kl 'Hl lW 1 końc/4ce My sformułowaniem prawiły ogólnej (przechodzenie <*l
v. ..^nsdoogolul
IkdukO* io wnioskowana pozwalające wyciągnąć szczegółowy wniosek, wychod/ąc / prawdy ogólnej y^edKKł/enie od oęolu do szczegółu).
ne lub obserwacyjnie).
Prawo fim/nc lo indukcyjne uogólnienie wiedzy o związkach pomiędzy wielkościami fizycznymi, właściwościami sial i relacjami między mmi, wyiazanc funkcjami matematycznymi Jest sprawdzalne pr/cwa/me wogntmc/onym zakresie wartości wielkości fizycznych.
Prawo tiAc/iK w wc/nąw znaczeniu dotyczy pewnej grupy zjawisk, ciał lub właściwości (prawa: Boylca-Manoltc a. Ohm.i 1 iookc'a. powszechnego cią/cma, I luhblc a, Coulomba, Archimedcsa itd.)
/j\acta fizyczna to prawo w najogólniejszym znaczeniu, dotyczące ogółu zjawisk we Wszcchśwteuc (zasa-jv temodyn uniki, zachowania pędu, zachowania energii, zachowania masy zachowania ładunku, dynamiki zachowania momentu pędu. nieoznaczoności),
l kład fizyczny to fragment przyrody, czyli zbiór ciał mających właściwości fizyczne i wyodrębniony od a'Zt> otaczającego świata pod pewnym względem, realnie lub tylko myślowo (abstrakcyjnie)
Poprawni zapis prawa o charakterze przyczynowym
Hip.il.'-* *•'/>. na) lv> pi/spuvi/enic o przebiegu procesów, właściwościach lub budowie ciał. wynikające jx*pra»ncg° wnioskowania I lipotc/a ino/e być przez doświadczenie potwierdzona lub odrzucona Jeśli \wtamc poiw terdzona, io prayjmujc siy j.( jako teorię lub prawo leoria to logicznie uj>or/adkowany zbiór wiadomości iloiyc/.jcy przebiegu procesów lub włuściwoscf matem. /awiciajacy ilefimcje, t ilo/cnia. hipotezy i prawa Ićoria |cst sprawdzalna empirycznie (doświadczal
współczynnik proporcjonalności przyczyna
W przedstawionych przykładach skutek jest wprost proporcjonalny do przyczyny, która go wywołała. Mierzalna wartość skutku zalczy od warunków, w których zaistniało zjawisko Relacja matematyczna jest słuszna dopóki te warunki są zachowane, to znaczy dopóki me zmieniają się współczynniki proporcjonalności
Powstawanie teorii i praw
f
Zbiór d.inych
(wyniki eksperymentów, prawa, c/asim też
hipotetyczne właściwości ciała)
uporządkowanie danych poprzez wnioskowanie indukcyjne i dedukcyjne
sformulow.uuc hipotezy
eksperyment.iln i weryfikacja prawdziwości hipotezy
•fe \
t
tcoriii
Mc loda hipoiOu/n<'-dedukcyjna
Hipotezt
(np o zwi.vk.ich grawitacji Ł czasoprzestrzenią)
dedukojne wnioskowanie o zjawiskach i właściwościach cut
eksperymentalna weryfik w\ i shlVnOM.l WTVK»kUW
I
Kum
(np ognhiaitoimwzglednoH.-i)
,c/ •uozliwc inne schematy dochodzenia do lirycznych praw, zasad i teorii