DSC00636

W niektórych przypadkach dopiero wykazanie receptorowego mechanizmu działama leku mMo uwagę w kierunku poszukiwania substancji biologicznie czynnych, działających aa te hm receptory w warunkach naturalnych. W ten sposób w organizmach wyższych wykryto odą obecno^ substancji morfinopodobnych (cndorfin i cnkefalin). które stanowią fizjologiem) g. gand dla receptorów opisanych wcześniej jako receptory morfinowe. Przykład ten sMoa*-odwrócenie sytuacji, w której farmakolog symuluje działanie naturalnego liganda i wskazuje aa poznawczą, a nic tylko praktyczną role farmakologii. Na podstawie rozpoznania receptorowej* mechanizmu działania leków, postuluje się np. obecnie istnienie dodatkowych receptorów • |». nałach gaboergicznych i poszukuje ich naturalnych ligandów (patrz dalej).

Laki Mikfan na kanity Jonowe

Leki działające na kanały wykazują w zasadzie specyficzność związaną z rodzajem transportowanego jonu (Na*. Ca²*, Cl"), chociaż jak wiadomo przez kanały sodowe może również zachodzić transport jonów Ca²*. Działanie leków może polegać bądź na zwiększenia bałt zmniejszeniu przepływu jonów i dotyczyć zarówno kanałów otwieranych ligandem. jak i kanałów zależnych od potencjału.

Leki działające na kanały sodom

Wrażliwość kanałów sodowych na leki i trucizny zależy od typu kanału (otwierany ligandna, czy zmianą potencjału), oraz od jego lokalizacji tkankowej (np. w mięśniach szkieletowych fab w komórkach tkanki nerwowej).

Przepływ jonów sodowych przez kanał może zostać zablokowany przez jedną z neumoksm saksytoksynę, tetrodoksynę w przypadku kanałów w komórkach nerwowych, oraz bunguota-ksynę (BTX) w kanałach płytki motorycznej mięśnia szkieletowego. W przypadku dwóch pierwszych substancji zahamowanie przepływu jonów najprawdopodobniej wynika z przysłonięcia ujścia zewnętrznego przez cząsteczkę o znacznych rozmiarach, która częściowo wciska się do kanału (rys. 24.1). W przypadku bungarotoksyny efekt toksyczny polega na kompetytywnya blokowaniu miejsca wiązania acetylocholiny, a więc ma charakter działania receptorowego. Podobny mechanizm działania wykazują pochodne tubokuraryny, z tym że w przeciwieństwie do bungarotoksyny wiązanie tubokuraryn z peptydami wchodzącymi w skład kanału sodowego je* mniej trwałe, co umożliwia ich zastosowanie w terapii.

-^1

o#⁰*

Rys. 24.1. Schemat działaniu substancji blokujących kanały sodowe: a — cząsteczka tętrodotobyny zauęks om zewnętrzną kanału umożliwiając wnikanie do niej jonów Na*, b—lek o działaniu miejscowo znieczulającym poedosąp sie przez Mono komórkowa poza terenem cytoplazmy. Przy otwarciu części przepustowej kanału, w momencie wrnkmm jonów Na* do jego początkowego odcinka, lek wnika do odcinka wewnętrznego kanału hamując dalszy przepływ ja*