DSC00643

W nieświadomości kolektywnej oprócz animy i animusa zawarty jest także archetyp Starego Mędrca i Wielkiej Matki. Imionami tymi nazywa Jung symbole pierwiastka duchowego i natury. Zdaniem Junga, to, co w człowieku jest najbardziej duchowe, uosabia Stary Mędrzec, to co najbardziej kobiece - Wielka Matka. Jung obie te postacie nazywa Osobowościami^ manicznymzapożyczając termin „mana”z języka Melan^z^ćzjr-ków.(Mana)oznacza tajemniczą moc (zarówno dobrą, jak i zlą), która — jeśli się jąpOSiada - umożliwia oddziaływanie na innych ludzi. Odnalezienie przez kobietę swej prawdziwej, własnej kobiecości, a nie powielonego wzoru matki, i przez mężczyznę - własnej męskości, a nie wzoru ojca, czyni człowieka w pełni dojrzałym i daje mu „moc” działania. Chodzi tu o odczucie własnej niepowtarzalnej indywidualności. Innymi słowy powiedzieć można, że ostatnim ętapem dojrzewania, czy też rozwoju w drugiej fazie indywiduacji, jest ostateczne oderwanie się od wzorców, które kształtowały człowieka w pierwszej fazie rozwoju. Tak kobieta, jak i mężczyzna muszą samych siebie doświadczyć jako istoty absolutnie niepowtarzalne, mimo wspólnych wszystkim ludziom archetypowych form bycia kobietą czy mężczyzną. Kobieta i mężczyzna, odrywając sig od wzorów męskości i kobiecości ukształtowanych na podobieństwo własnego ojca czy matki, muszą odnaleźć swoją własną kobiecość czy męskość. Jak każdy archetyp, tak i ten mą swoje jasne i ciemne strony. Od człowieka zależy, w jakim kierunku - dobrym czy złym - będzie rozwijał swoją indywidualność.

* * *

Proces indywiduacji w drugiej fazie powinien człowieka doprowadzić do pełnej harmonii tak wewnętrznej, jak i ze światem. Proces ten zasadniczo nigdy się nie kończy człowiek bowiem musi stale czuwać nad tym, aby jak największe obszary jego psychiki pozostawały pod kontrolą świadomości. Istota drugiej fazy indywiduacji polega ną poszerzeniu pola świadomości o treści, które dotąd były poza nią, były nieświadome. W drugiej fazie indywiduacji ponownie budowane jest Ego, ale już na wyższym poziomie: jest bardziej dojrzałe, bo wzbogacone o treści pochodzące z cienia, o doświadczenie animy i animusa. Jest też ono bardziej otwarte na nową wiedzę człowieka o sobie samym, na wiedzę, która może się zmieniać, w miarę jak człowiek podejmuje różnorakie działania. Bowiem właśnie działanie wydobywa z człowieka jego ukryte charakterystyki, jego ukryte pragnienia i motywy. Człowiek nigdy nie może być pewien, że wie już o sobie wszystko, zawsze może się jeszcze czegoś nowego dowiedzieć.

Bogactwo wiedzy o sobie i o świecie zależy od tego, jak człowiek rozwinie w sobie funkcje psychiczne i postawy. Druga faza indywiduacji to proces, w którym powinny zostać uświadomione obie postawy — ekstra- i in-Jrowęrtywną - i wszystkie cztery funkcje psychiczne - myślenie, uczucia, percepcja i intuicja. Zarówno funkcje, jak i postawy powinny być wykorzystywane odpowiednio do sytuacji, w jakiej człowiek w danym momencie