DSC00755

RUCHY NORMALNYCH F1BROBLASTÓW    KOMÓRKI MIĘSAKA _{/#/ne///porf/|/m}

Rys. 293. Kontaktowe hamowanie migracji prawidłowych fibroblastów i brak hamowania w hodowli komórek mięsaka (wg Ambrose'a i Eastyego. 1960).

a)    1-5 etapy zbliżania się i oddziaływania na siebie komórek prowadzące do utworzenia pojedynczej warstwy,

b)    1-4 migracja jednych komórek po drugich w hodowli komórek mięsaka i brak hamowania kontaktowego migracji

komórek wczesnych zarodków i komórek układu limfatycznego, które nie wykazują kontaktowego hamowania migracji. Natomiast komórki nowotworowe i transformowane, w większym lub mniejszym stopniu mogą migrować jedne po drugich i po powierzchni sąsiednich komórek prawidłowych, traktując je tak jak powierzchnię szkła lub plastyku (rys. 29.3). Podobnie zachowują się te komórki w organizmie podczas lokalnej inwazji nowotworu i „naciekania” komórek nowotworowych do tkanek prawidłowych. Stopień uwolnienia komórek nowotworowych od kontaktowego hamowania ich ruchu jest zazwyczaj skorelowany ze złośliwością nowotworu in vivo, tzn. ze zdolnością do tworzenia przerzutów. Ostatnio zaobserwowano, że komórki nowotworowe migrując po komórkach prawidłowych zmieniają swoją morfologię i zachowują się inaczej niż w kontakcie ze szkłem lub plastykiem. Zależnie od tego, z jakimi komórkami prawidłowymi (z jakiej tkanki) się kontaktują, mogą zwalniać lub przyspieszać migrację, ulegać polaryzacji i wykazywać zjawiska naprowadzania przez kontakt. Należy sądzić, że rozpoczynające się na szerszą skalę badania zachowania się komórek w co-kulturach heterotypowych (pochodzących z różnych tkanek) komórek wniosą wiele nowych informacji o oddziaływaniach kontaktowych między komórkami. Obserwacje zjawisk hamowania kontaktowego migracji komórek zapoczątkowały intensywne badania błon komórkowych. Wynikało z nich bowiem, że muszą występować istotne różnice w budowie i właściwościach fizykochemicznych powierzchni komórek prawidłowych i nowotworowych. W komórkach nowotworowych stwierdza się zwykle większą gęstość elektrycznie ujemnie naładowanych grup karboksylowych kwasu sjalowego (N-acetylowcj pochodnej kwasu neuroaminowego). Zaobserwowano także, że lektyny. białka wiążące cukry aglutynująkomórki nowotworowe w fazie mitozy i w fazie Gi cyklu mitotycznego. natomiast komórki prawidłowe tylko podczas mitozy. Niektóre z aglutynin, jak np. konkanawa-lina A (Con-A, białko izolowane z fasoli Jasiek) zlepiają zarówno komórki zarodkowe jak i nowotworowe, podczas gdy inne, np. aglutynina z kiełków pszenicy (WG A— ang. wheat genu

I®]

m

komórki |

ńdlowyeh

lip*

^gocyklut związane ^a&względ jitkRBtói, które . 2$y się dzielić, ^taołly.pozos jłfufcgajapono' ejg szkła, czyli \ DNA w kom

uKjsja syntezy 22 pożytki. Za i Mkootabow

*5* kźuo upako' ^iJeśych stosowi to syntezy pobut Ustronia wz zależne ^®wzroshn ^jroiibłon Capowi