DSC00856

Receptory pobudzających aminokwasów

Od kilku lat rośnie przekonanie, że w c. u. n. receptory pobudzających aminokwasów są głównymi receptorami działającymi przy pobudzeniu synaptycznym, a przez to w informacji sensorycznej i poznawczej, uczeniu się i pamięci (np. w hipokampie — obok M-AChR). Uszkodzenie funkcjonalne układu tych receptorów prawdopodobnie prowadzi do różnych schorzeń neurologicznych, łącznie z epilepsją, atakami apopleksji, chorobą Alzheimera i Huntingtona, oraz schizofrenią. Stąd ogromnie wzrasta zainteresowanie szerokim wachlarzem agonistów i antagonistów receptorów aminokwasowych. Tylko nieliczne podjednostki tych receptorów zostały sklonowane (GLU R|.$ w receptorze AMPA), a większość informacji o działaniu receptorów pochodzi z metod elektrofizjologicznych in vitro. Uwzględniając działanie agonistów wyróżnia się dziś trzy główne typy receptorów jonotropowych (a w nich liczne podtypy i podstany funkcjonalne): NMDA (N-metylo D-asparagina), kainian/AMPA (analog kwasu kwiskwalinowego) i L-AP4R oraz jeden typ receptora metabotropowego (agonista: kwas kwiskwalinowy i trans ACPD). Chociaż receptory te mają różną funkcję molekularną (rys. 32.9), to ich aktywacja glutaminianem prowadzi w końcu do podwyższenia poziomu Ca²⁺ w cytoplazmie. co łączy się z opóźnionym i przedłużonym działaniem na transmisję synaptyczną, pobudliwość neuronów, strukturę neuronów i ekspresję ich genów.