DSC01750 (10)

M6

POSŁOWI Bi

mlun rodaków. Upadek powalali narodowych — nąjplerw listopadowego. polem styczniowego — odebrał wielu Polakom wiarę nie tylko w odzyskanie niepodległości, ale także w poprawę warunków życia. Wraz z Innymi pozytywistami Prus starał się zaszczepić swoim czytelnikom nadzieję na lepsze Jutro. mimo mroku. Jaki otaczał ludzi w drugiej połowie XIX wieku. Działania cenzury dodatkowo utrudniały zamiary pisarzowi. Uciekał alę on wtedy do zabiegów o charakterze aluzyjnym, dzięki czemu mógł wypełnić swoje zadania społeczne. Wśród nich istotne było uświadomienie Polakom Ich siły twórczej, w tym również ukazanie wartościowych cech kultury chłopskiej. Pisarz nawiązał do tradycji Mikołaja Reja 1 Jana Kochanowskiego, dla których mieszkańcy wsi byli ważnym składnikiem siły narodu.

Wnikliwość autora .Antka" nakazywała mu nie tylko przedstawianie zewnętrznych objawów życia w Polsce, ale także głębsze wniknięcie w psychikę człowieka. Niemal każda z nowel tego pisarza zawiera analizę zachowań ludzkich 1 próbę odpowiedzi na niełatwe pytania dotyczące postępowania swoich rodaków.

Ażeby łatwiej dotrzeć do czytelnika Prus chętnie korzystał z form przekazu sprawdzonych w ciągu wieków. Jedna z nich to gąwęda. która umożliwia bezpośredni kontakt z odbiorcą. Tak zwanego przeciętnego czytelnika interesuje przede wszystkim rozwój fabuły utworu, dalszy ciąg zdarzeń. Ponieważ pozytywiści pragnęli zwracać się do Jak najszerszego kręgu odbiorców, pilnie baczyli, by wrażliwość nadawcy korespondowała z wrażliwością czytelnika. Stąd narrator „Antka" czy .Orzechów dzieciństwa" przypomina gawędziarza wiejskiego, który zaspokaja ciekawość słuchacza, oddziałując na Jego wyobraźnię. Prus wychodzi z założenia, że tylko zainteresowany zdarzeniami 1 formą opowieści odbiorca może przyswoić te treści wychowawcze, które przekazuje mu pisarz. Można wtedy ograniczyć do minimum bezpośrednie pouczenia, bo nawet edla podejmujących świadomie zadania dydaktyczne pozytywistów nie były one wyrazem najwyższego kunsztu literackiego.

Twórczość Bolesława Prusa, nie tylko w zakresie nowelistyki. budziła zachwyt najwybitniejszych autorytetów literackich | moralnych. Dla Stefana Żeromskiego był Aleksander Głowacki mistrzem pisarstwa, u którego nawet śmiech posiada moc

utdr*wlajiinq. Połączenie techniki budowania postaci, zwane) typizacją z umiejętnością Indywidualizowania bohaterów Jeat jednym z wyróżników najwyższego talentu literackiego. Zdób nodd do przekazywania makaymalnej wiedzy o śwlecle w akon' dens°^wan^ f°^{rmle zaw}*^:ŁC wymaga największego kunaztu ivstycznego* Streszczenie ludzkiego loau tak, by nie kłóciło ⁰¹ ’ 2 doświadczeniem czytelnika i zawierało całą prawdę o iefcu. ^n,e J^eHl łatwym zadaniem. Bolesław Prua potrafił ^ nroatad w swoich nowelach.

0»«*^f

rJ )