DSC02167

Prawdopodobnie Kopczyński znał terminologie wcześniejsze, między innymi również terminologię Moszczeńskiego, z którego najpewniej zaczerpnął takie wyrazy, jak głoska, spółgłoska, przysłówek, bierny, czynny. Sam powołuje się na „Sławaków” i dlatego w gramatykach słowackich Pauli Do-leschali z roku 1746 i Rosy z roku 1672 widzi Kopko źródło niektórych jego pomysłów, np. wprowadzenie samogłoski, spółgłoski, dwugłoski. Niestety, nie udało mi się dotrzeć do wspomnianych gramatyk. Linde wprawdzie cytuje słowiańską terminologię gramatyczną, nie sposób jednak ustalić wieku tych terminów.

2. Sposób tworzenia neologizmów a) Innowacje wyrazowe i słowotwórcze

Wśród wybranych przeze mnie nowych terminów Kopczyńskiego jest 80 nowych form wyrazowych i słowotwórczych, a więc około 1/3. Są to głównie rzeczowniki (także deverbativa) (52) i przymiotniki (28), czasownik jest jeden: przypadkować. Przeważają wyrazy niezłożone, złożonych jest 12, co trochę dziwi, jako że wiek XVIII obfitował w tego rodzaju formacje.

Budowa słowotwórcza złożeń przedstawia się następująco:

rzeczowniki: cudzymów, cudzysłów, dwukropek, iloczas, imiesłów || imiosłów, samogłoska, słoworód, źrzódłosłów,

przymiotniki: bliskoznaczny, jednogatunkowy, jednozgłoskowy, spółznaczny.

Wśród rzeczowników są 3 formacje z pierwszym członem odrzeczowniko-wym, po 2 z pierwszym członem pochodzenia przymiotnikowego i liczebnikowego, 1 z odzaimkowym. Drugi człon jest zawsze odrzeczownikowy.

Ciekawie przedstawia się sprawa formantu pierwszego członu. W wyrazach takich jak samogłoska, słoworód, źrzódłosłów jest nim normalnie uogólnione w polszczyźnie dla imion -o-. Wyraz iloczas jest zbudowany podobnie, jednak zaimek liczebny ile nie tworzy złożeń, wyjąwszy twory sztuczne: iloczyn, iloraz. Nieco inaczej znów wygląda wzór słowotwórczy wyrazu imio-słów, słowniki notują złożenia z pierwszym członem z zachowanym morfe-mem -on (-en), np. imionodawca.

W wyrazie dwukropek pierwszym członem jest charakterystyczna dla formacji odliczebnikowych forma dopełniacza liczby mnogiej.

Najwięcej kłopotu sprawia analiza terminów: cudzysłów, cudzymów. Złożenia te należy uznać za formacje, których członem pierwszym jest forma fleksyjna mianownika. Podobnie chyba da się wyjaśnić budowę imiesłowu. Nie mamy tu do czynienia z formantem -e-, lecz z wygłosowym -f- rze-