DSC02360 (4)

LXXX WERSJA ST. WYSPIAŃSKIEGO

mężczyzną, postępowałby zupełnie inaczej, -pewne podstawy słuszności. Zbytnia archaizacj_a języka i brak przejrzystości w wywodach umniej szają znacznie wartość studium Matlakowskiego Na książce Matlakowskiego oraz na przekłady Józefa Paszkowskiego opierał się w roku 1905 Sta. nislaw Wyspiański pisząc swoją The Tiagica.il || stoiie of Hamlet. Nie mając pretensji do naukowego ujęcia problemu genezy dramatu Szekspirowskiego o Hamlecie, Wyspiański snuje z fantazji domysły na temat, jak Szekspir sobie poczynał względnie mógł sobie poczynać z Pra-Hamletem Kydowski®, Wyspiański daje dwie zaczerpnięte z fantazji wersje tematu. W pierwszej bohaterem główny® jest duch ojca Hamleta, pojęty na wzór Króla-Ducha Słowackiego; zamiast tarasu Elsynory marzy się polskiemu poecie dziedziniec zamku krakowskiego; przeciwnikiem Ducha jest młody Fortynbras, mszczący klęskę ojca w walce z ojcem Hamleta, Klaudiusz, nie dość zdecydowany obrońca zamku, gotów jest go oddać. Młody Hamlet, przeciwnik Klaudiusza, wchodzi chwilowo w przymierze z For-tynbrasem, aby po zdobyciu zamku i napomnieniu ze strony Horacja poznać swój błąd, polegający na pomocy udzielonej wrogowi kraju, i umrzeć z żalu na rękach Horacja. Fakt buntu Laertesa i obwołanie go królem należy — według Wyspiańskiego — również do tego pierwszego pomysłu Szekspirowskiego.

Oprócz tej wersji, prymitywnej, idącej ściśle za wzorami tradycyjnej tragedii zemsty, planował Szekspir — zdaniem "Wyspiańskiego — utwór bardziej oryginalny, bardziej dramatyczny, opierający się na trzech motywach: na odwiedzinach trupy aktorskiej, która po przedstawieniu popada w niełaskę u Klaudiusza, a jest popierana przez Hamleta podczas zarządzonego śledztwa; na podkreśleniu motywu portretu, z wyłączeniem sceny zjawienia się ducha króla na początku dramatu i w czasie rozmowy Hamleta z matką: to obraz na ścianie ożywa, a nie zjawia się widmo; na nadaniu głębszego sensu scenie cmentarnej w akcie V: zrezygnowany bohater nie dąży do zabicia Klaudiusza jako mściciel śmierci ojca, lecz jako narzędzie sprawiedliwości bożej.

Próba "Wyspiańskiego jest wariantem scenopisar-skim na temat Hamleta i wykazuje niewiele momentów wspólnych z tragedią Szekspira ¹.

Andrzej Tretiak swój przekład Hamleta w Bibliotece Narodowej w roku 1922 zaopatrzył obszernym wstępem, w którym scharakteryzował utwór jako tragedię pozbawioną dramatyczności:

Zbudowany jest Hamlet jako szereg epizodów, związanych z sobą jedynie główną tytułową postacią, nie wypływających z siebie logicznie i nie posiadających