DSC02576 (7)

dtiejt narodowe mac i opiewać mogli. W Litwie znowu, m wprowadzeniem wiary chrześcijańskiej i języka polskiego, dawni kapłani I mowa ojczysta pchała w pogardę | m>omnk*n»c; odtąd lud prosty, zamieniony w niewolnictwo i obrócony do roli, zarzuciwszy oręż, zapomniał fal i o ptenittch rycerskich, powtarzając stosowniejsze dl teraźniejszego położenia swojego treny ^d i, sielanki. JjM zostawało cod z dawnych ich dziejów i poezji bo-w domowych tylko zagrodach albo w czasie dawna z zabobonnością połączonych, w ta* jMHticy gminowi udzielano. Symon Grunau^b, w XVI Hm|| IrolB przypadkiem w Prusach na ucztę kozła i kdwo uprosi) życie, przysiągłszy wieśniakom, iż niko-■n nie wyda tego, co ujrzy lub usłyszy. Wtenczas, po gpgjkdonej ofierze, stary wajdelota zaczął śpiewać dzieje immjth bohaterów Litwy, mieszając nauki moralne $ Modły. Grunau, który dobrze po litewsku rozumiał, Wpanaje, iż nic podobnego nie spodziewał się usłyszeć • •t Litwina, taka była piękność rzeczy i wysłowienia.

S. U w. 49:

20.    Naszedł i z tronu zmiótł Olgierdowica.

Witold wypędził z Wilna Skirgajłę i sam Wielkie Księstwo objął.

S. 32 w. 441:

21.    By jego poseł, jak Krywejty goniec.

U starożytnych Litwinów był rząd po części teokrac-ki^e. Kapłani wielki wpływ mieli. Najstarszy z nich zwal

agiWoale Zaginionej skutkiem przewrotów dziejowych. Lelewel w bardzo ostrej krytyce wyśmiał po prostu to twierdzenie. ■ tu W ogólniejszym znaczeniu: pieśni żałosne. ^b Szymon Grunau, Sntw kroniki pruskiej (IMS), będącej bardzo niepewrfyna źródłem historycznym wskutek skłonności autora do fantazjowania, c teokratyczny, sprawowany przez przedstawicieli stanu kaplań-

Ul Kriwe Kriwejto lub Kirwejto. Kronikarze, którzy Litwę od Rzymian lub Greków wyprowadzać chcieli, upatrywali w tytule kapłana wyraz grecki Kvpu>ę KKpióTuioęⁿ. Mieszkanie tego naczelnika religijnego było niedaleko miasta Romo we w Prusach, gdzie potem wieś Heiligenbeil. Tam pod świętym dębem odbierał ofiary i stamtąd ogłaszał swoję wolą, rozsyłając po kraju waj-delotów i sygonotów, uzbrojonych laską na znak pełnomocnictwa wielkiego kapłana. Ob. Guagninl Alexandr'r. Rerum Polonicarum tomi III ^b, Francofurti 1584, v. II, p. 107, i w zbiorze Elzewirów^c, p. 321; Kot^ebue, t. I, p. 81; Cromeri Martini: Polonia siwe de origine et rebus gestis Polonorum libri XXX, Coloniae Agrippinae, a. MDLXXXIX ^d (libro III, p. 42).

S. 35 w. 512:

22. Często, myśliwa, na żmudzkim rumaku.

I Konie żmudzkie, na których jazda litewska tyle dokazywała, nie musiały być tak słabe, jakimi je dziś widzimy. Godna wspomnienia z tej okoliczności dawna piosnka litewska o koniu Kiejstuta (tłumaczenie °):

Wszak nad tatarskie nie ma w świecie koni,

Nad niemiecką nie ma broni;

A z Litwy rodem jest konik Kiejstuta,

Szabla jego w Litwie kuta.

skiego. o Kyrios Kyriotatos (gr.) — władca najpotężniejszy. 1 „Rzeczy polskich tomy trzy", o tj. wydawnictw słynnej holenderskiej rodziny drukarzy i księgarzy, Elzewirów; wydali oni zbiór dzieł historycznych o różnych państwach europejskich, m. in. tom poświęcony Polsce i Litwie (wymieniony wyżej, w przypisku 13).

^d słynne dzieło historyka polskiego z w. XVI, Marcina Kromera;- ,,Polska, czyli o pochodzeniu i czynach Polaków ksiąg 30", Kolonia 1589 (pierwsze wydanie 1555).

» Mimo poszukiwań nie wykryto dotychczas takiej ani podobnej pieśni litewskiej; jest to zapewne oryginalny utwór Mickiewicza.

71