DSC01043

praca uproszczona i MtynSówana. Częstym zjawiskiem jest tu roztargnienie, zapominanie czy dezorientacja.

Upraszczanie pracy. Rozłożenie procesu produkcji na najprostsze składniki, które mogą być wykonywane przez niewykwalifikowanych lub częściowo wykwalifikowanych robotników.

Upraszczanie pracy rozpoczęło się wraz z produkcja masową na początku

XX w. Jeśli względnie drogie dobra, takie jak samochody, miały być produkowane

Produkcja masowa wymagała stabilności produktu oraz standaryzacji umożliwiającej

w sposób ekonomiczny i w takich ilościach, by zaspokoić potrzeby klientów, to I trzeba było zmienić siarę sposoby produkcji i zrezygnować z produkcji ręcznej. j

wymianę części. Wymagała również szczegółowego podziału zadań. Z powodów

ekonomicznych i technicznych jeden człowiek nie mógł już wytwarzać całego I produktu. Praca musiała zostać skrupulatnie podzielona, a każdy pracownik '] wytwarzał jedynie niewielką część końcowego produktu. Zmierzano do podzielenia j procesu produkcji na najprostsze elementy, których wykonaniem mogli zajmować i się niewykwalifikowani lub częściowo wykwalifikowani robotnicy.

Upraszczanie pracy dawało ogromne korzyści ekonomiczne fabryce i konsumentom, zezwalając na znaczne obniżenie kosztów pojedynczego produktu. Kiedy Henry Ford wprowadzi! w swej firmie taśmę produkcyjną, mógł sprzedawać samochody ludziom, którzy wcześniej nie mogli sobie na nie pozwolić. To samo dotyczyło innych dóbr. Krzesło wyprodukowane w fabryce kosztuje znacznie nmięj. niż krzesło zrobione ręcznie przez utalentowanego rzemieślnika. Upraszczanie pracy miało dodatkową zaletę: fabryka nic musiała już korzystać z pracy wykwalifikowanych rzemieślników; ludzi, którzy długo uczyli się swego zawodu, oczekiwali wysokich wynagrodzeń i potrafili niezależnie myśleć. Typową taśmę produkcyjną można zapełnić ludźmi, którzy niewiele umieją, ale można ich szybko przygotować do wykonywania pracy. Cały ten proces zmusił robotników do podporządkowania się i ułatwił zarządzanie nimi. Ponieważ robotnicy niewiele potrafili, łatwo ich było zastąpić innymi pracownikami. Pracowników można było wymieniać tak samo jak części, które produkowali w fabryce.

Z całą pewnością upraszczanie pracy pozytywnie wpłynęło na amerykańską gospodarkę. Na rynku znalazło się więcej miejsc pracy, a ludzie mieli więcej pieniędzy na kupowanie różnego rodzaju dóbr. Im więcej ludzie kupowali, tym więcej fabryk trzeba było budować, co z kolei oznaczało jeszcze więcej stanowisk pracy. Nowe produkty wymagały uruchomienia reklamy, sprzedaży oraz usług. Taki wzrost ekonomiczny nic mógłby się pojawić, gdyby metody produkcji zatrzymały się na produkcji ludzkich rąk.

Robotnicy zatrudnieni przy taśmach produkcyjnych płacą cenę za rozwój przemysłowy. Im dalej odsuwa się pracownika od końcowego produktu, tym mniejszą wartość przypisuje on swej pracy. Stolarz, który robił stół z desek, wiedział czym jest duma, dokonanie czegoś, wykorzystanie umiejętności i wyobraźni.

Niewiele jest wyzwań i satysfakcji w obsługiwaniu maszyny, która niezmiennie, dzień za dniem, rok po roku, przymocowuje samochodowe zderzaki do auta. Pracownik jest dodatkiem do maszyny; naciska guzik, popycha dźwignię, lub po prostu przygląda się, czy wszystko idzie sprawnie. Praca ma niewielkie znaczenie ¹ i zaczyna być frustrująca i monotonna. Pracownicy stają się apatyczni, spada ich morale, a ilość i jakość produkcji obniżają się.

Upraszczanie pracy objęło również, urzędników i kadrę kierowniczą, ponieważ komputery zamieniły wiele biur w elektroniczne taśmy produkcyjne. W pracach biurowych praca jest coraz bardziej cząstkowa, uproszczona i zrutynizowana Urzędnika szybko można przygotować do wykonywania pracy, a zastąpienie go kimś innym niewiele kosztuje.

W rozdziale 9 pisaliśmy o tym, jak pracę można powiększać, wzbogacać i poszerzać, by dostarczać pracownikom większej odpowiedzialności i wyzwań Programy podnoszenia jakości życia w pracy są w istocie przykładami komplikowani* pracy, a nie jej upraszczania. Przyjrzyjmy się jeszcze innym przykładom. Kadrs kierownicza elektronicznej firmy high-tech w Anglii zreorganizowała produkcję którą sterowały komputery, ale równocześnie zezwoliła pracownikom na większt autonomię, kontrolę i odpowiedzialność. Jednym ze skutków zmiany było skróceni* awarii urządzeń w ciągu tygodnia o 10 godzin w stosunku do poprzedniej sytuacji Pracownicy byli ponadto hardziej zadowoleni i odczuwali mniejszy stres (Wall Corbcrt, Martin, Clegg & Jackson, 1990). Podobne efekty pojawiły się w firmie gdzie przy w pełni zautomatyzowanej taśmie produkowano narzędzia górnicze i budowlane. Kiedy wzrosła odpowiedzialność pracownika za poprawność wykonywanych operacji, znacząco wzrosła produkcja i obniżył się czas postojt taśmy (Wall, Jackson & Davids, 1992). W obu tych przypadkach poszerzenie pracy przyniosło korzyści zarówno firmie, jak i pracownikom.

Znudzenie i monotonia

Ważnymi składnikami psychologicznego środowiska pracy, i zarazem efektam Upraszczania i dzielenia pracy na części, są znudzenie i monotonia. Znudzeni powstaje przy wykonywaniu znitynizowanych i niciiUercsującycb działań; częsb towarzyszy mu poczucie znużenia, zmęczenia, złe samopoczucie oraz spadeł zainteresowań i brak energii. To co jest nudne dla jednego pracownika, może by interesujące dla innego. Chociaż większość ludzi uważa pracę przy taśmi produkcyjnej za monotonną, dla niektórych może ona być bardzo interesując? Pbnadto ludzie, którzy wykonują zadania uważane za ambitne, bywają swą prac znudzeni. Ważną rolę odgrywa ru motywacja. Pracownik, który wprowadza d komputera dane i zależy mu na dobrej jakości pracy, będzie nią mniej znudzou niż pracownik, któremu takiej motywacji brakuje. Oczywistym sposobem łagodzeu nudy podczas pracy jest powiększanie zakresu pracy, czynienie jej bardz złożoną, stymulującą i ambitną. Jeśli można w tym kierunku pracę zmieś nastąpi wzrost motywacji i obrona przeć znudzeniem. W redukowaniu negaiywn

W