Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
B
........................................................
. . . . . . . . . . . . . . .
pieczątka nagłówkowa WKK
kod pracy ucznia
(wpisuje uczeń)
KONKURS PRZEDMIOTOWY CHEMICZNY
DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW
ETAP WOJEWÓDZKI
Drogi Uczniu,
Przed tobą test złożony z 20 zadań. Czytaj wszystko bardzo uważnie i udziel
prawidłowej odpowiedzi w załączonej karcie odpowiedzi.
Czas pracy:
90 minut
" W zadaniach 2, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16
podane są cztery odpowiedzi: A, B, C, D. Tylko jedna
z nich jest poprawna. Wybierz ją i zaznacz X w karcie
odpowiedzi.
Liczba punktów
" Zadania 1, 3, 4, 17, 18, 19, 20 należy rozwiązać w karcie
możliwych
odpowiedzi.
" Nie oddajesz arkusza z testem, możesz robić na nim robić
do uzyskania:
notatki.
46
" Nie używaj korektora.
" Jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem
i zaznacz znakiem X inną odpowiedz
.
" Możesz korzystać z tablic dołączonych do zestawu zadań.
Pracuj samodzielnie.
Powodzenia!
Zadania etapu wojewódzkiego
1
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
Informacja do zadań
Węgiel kamienny, brunatny, torf, antracyt, diament, grafit to tylko niektóre postacie, w których
występuje pierwiastek węgiel. Jest on podstawowym składnikiem przyrody ożywionej.
Wchodzi w skład związków warunkujących istnienie życia, ale też jest składnikiem
toksycznego tlenku węgla ( II ). Znajdziemy go w cukrze i mydle, benzynie i wydychanym
powietrzu. Zawartość węgla w skorupie ziemskiej wynosi około 8,7%. Bez węgla nie byłoby
życia, ale bez metali nie wyobrażamy sobie życia. Szerokie zastosowanie tych pierwiastków
zmusza nas do zaznajomienia się z ich właściwościami. Zadania zawarte w teście pokazują
niektóre właściwości węgla, metali i ich związków.
Zadanie 1 (0-2p.)
Podaj położenie węgla w układzie okresowym pierwiastków, oraz liczbę elektronów
walencyjnych w atomie.
Zadanie 2 (0-1p.)
Obowiązującą aktualnie jednostkę masy atomowej stanowi:
14
1
A. masy C
6
14
12
1
B. masy C
6
6
14
1
C. masy C
6
12
12
1
D. masy C
6
12
Zadanie 3 (0-4p.)
Za pomocą jakich reakcji można stwierdzić obecność węgla w:
1. sacharozie
2. etynie
Podaj zwięzły opis odpowiednich doświadczeń, sformułuj obserwacje i wnioski.
Zadanie 4 (0-3p.)
Gdzie jest więcej atomów węgla: w 5g propanu czy w 5g propenu. Wykonaj
obliczenia.
Zadanie 5 (0-1p.)
Ropa naftowa to:
A. gęsta, oleista ciecz o barwie od brunatnej do czarnej, rozpuszczalna w wodzie
B. związek chemiczny
C. mieszanina węglowodorów
D. oleista ciecz, zwana olejem skalnym, mieszanina jednorodna ciekłych tłuszczów
Zadanie 6 (0-1p.)
Dysponując 5 modelami atomów węgla i 14 modelami atomów wodoru można
zbudować modele:
A. 2 cząsteczek metanu i 1 cząsteczki propenu
B. 1 cząsteczki butanu i 1 cząsteczki metanu
C. 1 cząsteczki etanu i 1 cząsteczki propanu
D. odpowiedzi A,B,C są poprawne
Zadania etapu wojewódzkiego
2
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
Zadanie 7 (0-1p.)
Aby odróżnić węglowodór nasycony od nienasyconego należy użyć:
A. wody destylowanej
B. wody bromowej
C. wody wapiennej
D. wody sodowej
Zadanie 8 (0-1p.)
Największej ilości tlenu trzeba do całkowitego spalenia:
A. 1 cząsteczki propanu
B. 1 cząsteczki propynu
C. 1 cząsteczki propenu
D. Do spalenia węglowodorów w p. A, B, C potrzeba jednakowej ilości tlenu
Zadanie 9 (0-1p.)
Po spaleniu 90g glukozy powstało 54g H2O. Ile CO2 wydzieliło się w tej reakcji
A. 13,2g
B. 132g
C. 264g
D. 26,4g
Zadanie 10 (0-1p.)
Otrzymano CaSO4 działając kwasem siarkowym ( VI ) na:
I CaO, II Ca(OH)2, III Ca, IV Ca Cl2.
Skróconym równaniem jonowym:
Ca2++SO42- CaSO4
można przedstawić reakcję zachodzącą w doświadczeniach:
A. I, II, III
B. II, IV
C. I, II, IV
D. I, II, III, IV
Zadanie 11 (0-1p.)
Właściwości redukcyjne posiada:
A. Glukoza i sacharoza
B. Glukoza i skrobia
C. Glukoza
D. Sacharoza
Zadanie 12 (0-1p.)
Alkohol zawierający 60% węgla w cząsteczce to:
A. etanol
B. propanol
C. metanol
D. butanol
Zadanie 13 (0-1p.)
Stop którego jednym ze składników jest węgiel to :
A. stal
B. brąz
C. duraluminium
D. mosiądz
Zadania etapu wojewódzkiego
3
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
Zadanie 14 (0-1p.)
W reakcji hydrolizy skrobii
(C6H10O5)n+nH2O �łkatalizator n C6H12O6
�ł�ł
�ł
skrobia reaguje z wodą w stosunku masowym:
A. 6:1
B. 3:1
C. 9:1
D. 1:1
Zadanie 15 (0-1p.)
Które z wymienionych produktów nie zawierają białka:
A. ser i miód
B. miód i ocet
C. śledzie i ocet
D. fasolka i dżem
Zadanie 16 (0-1p.)
W roztworze sacharozy na dwie cząsteczki cukru przypada 50 cząsteczek wody.
Stężenie roztworu wynosi:
A. 76 %
B. 43,18 %
C. 4,318 %
D. 7,6 %
Zadanie 17 (0-9p.)
Zmieszano 300cm3 2 molowego roztworu kwasu siarkowego ( VI ) i 300cm3 15%
roztworu tego kwasu o gęstości 1,2g/cm3. Z tak uzyskanego roztworu pobrano próbkę
30cm3. Czy ilość kwasu zawarta w tej próbce wystarczy do przeprowadzenia reakcji z 6,5g
cynku?
Wykonaj obliczenia.
Zadanie 18 (0-2p.)
Ułóż równania podanych reakcji lub zaznacz, że reakcja nie zachodzi:
1. Zn + CuSO4
2. Cu + ZnSO4
Zadanie 19 (0-4p.)
Wykonaj rysunek czynności doświadczalnych, jakie należy wykonać aby stwierdzić,
że wodór jest reduktorem. Zapisz równanie, obserwacje i wniosek.
Zadanie 20 (0-9p.)
Węgiel kamienny zawiera 3,2% siarki w postaci jej związków. Podczas spalania
węgla 50% siarki utlenia się do SO2 i wydostaje do atmosfery. Tam 10% masowych SO2
utlenia się do SO3, który z wodą tworzy H2SO4. Zanieczyszczenie środowiska związkami
siarki powoduje duże straty w gospodarce. Jaką ilość żelaza może rozpuścić kwas siarkowy
( VI ), powstający w wyniku opisanych przemian po spaleniu 20 ton węgla kamiennego.
Zadania etapu wojewódzkiego
4
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
U K A
AD OKRESOWY PI ERWI ASTKÓW CHEMI CZNYCH
1 18
H Mg He
1 12 2
wodór magnez hel
1
liczba atomowa
1,01 2 24,31 13 14 15 16 17 4,0
Li Be B C N O F Ne
3 4 5 6 7 8 9 10
masa atomowa [u]
lit beryl bor węgiel azot tlen fluor neon
2
6,94 9,01 10,81 12,01 14,01 16,0 19,0 20,18
Na Mg Al Si P S Cl Ar
11 12 13 14 15 16 17 18
sód magnez glin krzem fosfor siarka chlor argon
3
22,99 24,31 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 26,98 28,09 30,97 32,06 35,45 39,95
K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
potas wapń skand tytan wanad chrom mangan żelazo kobalt nikiel miedz
cynk gal german arsen selen brom krypton
4
39,10 40,08 44,96 47,88 50,94 51,99 54,94 55,85 58,93 58,69 63,55 65,38 69,72 72,59 74,92 78,96 79,9 83,8
Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54
rubid stront itr cyrkon niob molibden technet ruten rod pallad srebro kadm ind cyna antymon tellur jod ksenon
5
85,47 87,62 88,91 91,22 92,91 95,94 96,90 101,07 102,91 106,42 107,87 112,41 114,82 118,69 121,75 127,60 126,91 131,29
La-Lu
Cs Ba Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
55 56 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86
cez bar hafn tantal wolfram ren osm iryd platyna złoto rtęć tal ołów bizmut polon astat radon
57-71
6
132,91 137,33 178,49 180,95 183,85 186,21 190,2 192,2 195,08 196,97 200,59 204,38 207,2 208,98 208,98 209,99 222,02
Ac-Lr
Fr Ra Rf Db Sg Bh Hs Mt Uun Uuu Uub Uuq
87 88 104 105 106 107 108 109 110 111 112 114
89-103
frans rad rutherford dubn seaborg bohr has meitner
7
223,02 226,03 261,1 262,11 263,12 262,12 265,1 266,1
La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71
lantan cer neodym promet samar europ gadolin terb dysproz holm erb tul iterb lutet
prazeodym
138,91 140,12 144,24 144,91 150,36 151,96 157,25 158,93 162,5 164,93 167,26 168,93 173,04 174,97
140,91
Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103
aktyn tor protaktyn uran neptun pluton ameryk kiur berkel kaliforn einstein ferm mendelew nobel lorens
227,03 232,04 231,04 238,03 237,05 244,06 243,06 247,07 247,07 251,08 252,08 257,09 258,1 259,1 260,1
Zadania etapu wojewódzkiego
5
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
TABELA ROZPUSZCZALNOŚ CI NI EKTÓRYCH SOLI
I WODOROTLENKÓW W WODZI E
OH- Cl- NO3- S2- SO32- SO42- CO32- PO43- CH3COO-
Li+ R R R R R R R N R
Na+ R R R R R R R R R
K+ R R R R R R R R R
NH4+ R R R R R R R R R
Ag+ N N R N N T N N R
Mg2+ N R R - N R N N R
Ca2+ T R R R N T N N R
Cu2+ N R R N - R N N R
Ba2+ R R R R N N N N R
Zn2+ N R R N N R N N R
Pb2+ N T R N N N N N R
Fe2+ N R R N N R N N R
Fe3+ N R R N - R - N
-
Al3+ N R R - - R - NR
R  substancja rozpuszczalna; T  substancja trudno rozpuszczalna; N  substancja
praktycznie nierozpuszczalna; - oznacza, że substancja nie została otrzymana lub
rozkłada się w wodzie
Szereg aktywności metali
K Na Li Ca Mg Al Mn Zn Fe Sn Pb H2 Cu Hg Ag Au Pt
R OZPUSZCZALNOŚĆ NI EKTÓRYCH SUBSTANCJ I
W ZALEŻ NOŚ CI OD TEMPERATURY
Rozpuszczalność [ g / 100 g H2O ]
Substancja
0oC 20oC 40oC 60oC 80oC 100oC
KNO3 13,6 31,9 62,9 109,0 170,9 242,4
K2CO3 158,5 167,3 181,4 202,7 230,9 268,6
K2SO4 8,53 11,0 14,8 18,4 21,5 24,0
CuSO4 24,0 35,5 53,2 81,8 131,2 139,5
NaCl 35,6 35,9 36,4 37,1 38,0 39,0
NH4Cl 29,4 37,1 45,8 55,3 65,7 77,0
CH3COONa 79 111 192 139 153 170
C12H22O11 179 204 238 288 363 488
Etap wojewódzki
6
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
KARTA ODPOWIEDZI UCZNIA
KONKURS PRZEDMIOTOWY CHEMICZNY
DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW
ETAP WOJEWÓDZKI
Zadanie 1
& & & & & & & ..........................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Nr zad. Odpowiedzi
2ABCD
5ABCD
6ABCD
7ABCD
8ABCD
9ABCD
10 A B C D
11 A B C D
12 A B C D
13 A B C D
14 A B C D
15 A B C D
16 A B C D
Zadanie 3
1.................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
2.................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Zadanie 4
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Etap wojewódzki
7
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
Zadanie 17
& & & & & & & & & & & ............................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Równanie reakcji
....................................................................................................................................................
Zadanie 18
1.................................................................................................................................................
2.................................................................................................................................................
Zadanie 19
rysunek
Obserwacje....................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Wniosek.........................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Równanie.......................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Etap wojewódzki
8
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
Zadanie 20
Równania reakcji............................................................................................................
& & & & & & & & & & & ............................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Obliczenia.......................................................................................................................
& & & & & & & & & & & ............................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
& & & & & & & & & & & ............................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Etap wojewódzki
9
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
__________________________________________________________________________
Brudnopis (nie podlega ocenie)
Etap wojewódzki
10