Kierowca ciągnika siodłowego
(833202)
Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn.  Rozwijanie zbioru
krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez
pracodawców . Priorytet I PO KL, Działanie 1.1
Krajowy standard kompetencji zawodowych
Kierowca ciągnika siodłowego (833202)
© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013
Kopiowanie i rozpowszechnianie może być dokonane za podaniem z
ródła
ISBN 978-83-7951-000-9 (całość)
ISBN 978-83-7951-294-2 (294)
Nakład 1000 egz.
Publikacja bezpłatna
Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.crzl.gov.pl
Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji  Państwowego Instytutu Badawczego
26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl
2
Spis treści
1. Dane identyfikacyjne zawodu ............................................................. 4
1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfikacjach ... 4
1.2. Notka metodologiczna i autorzy ................................................ 4
2. Opis zawodu .......................................................................................... 6
2.1. Synteza zawodu ....................................................................... 6
2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary występowania
zawodu .................................................................................... 6
2.3. Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narzędzia pracy,
zagrożenia, organizacja pracy) ................................................ 7
2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym przeciwwska-
zania do wykonywania zawodu ................................................ 7
2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezbędne do podjęcia pracy
w zawodzie ............................................................................... 8
2.6. Możliwości rozwoju zawodowego, potwierdzania/walidacji
kompetencji............................................................................... 8
2.7. Zadania zawodowe ................................................................... 9
2.8. Wykaz kompetencji zawodowych.............................................. 10
2.9. Relacje między kompetencjami zawodowymi a poziomem
kwalifikacji w ERK/PRK............................................................. 10
3. Opis kompetencji zawodowych .......................................................... 11
3.1. Wykonywanie usług przewozowych Kz1 .................................. 11
3.2. Kierowanie ciągnikiem siodłowym Kz2 .................................... 12
3.3. Kompetencje społeczne KzS ................................................... 14
4. Profil kompetencji kluczowych ............................................................ 15
5. SÅ‚ownik .................................................................................................. 16
3
1. Dane identyfikacyjne zawodu
1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu
w klasyfikacjach
Według Klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (KZiS 2010):
833202 Kierowca ciągnika siodłowego
Grupa wielka 8  Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń (w Międzynaro-
dowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011  poziom 3).
Grupa elementarna 8332  Kierowcy samochodów ciężarowych (w Mię-
dzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie
8332 Heavy truck and lorry drivers).
Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):
Sekcja H. Transport i gospodarka magazynowa. Dział 49. Transport lądo-
wy oraz transport rurociągowy, Grupa 49.4. Transport drogowy towarów
oraz działalność usługowa związana z przeprowadzkami.
1.2. Notka metodologiczna i autorzy
Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie: analizy z
ródeł
(akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe) oraz głównie wyników badań
analitycznych na 18 stanowiskach pracy w 6 przedsiębiorstwach (duże  1, średnie
 3, małe  2, w tym 1  produkcyjne, 4  usługowe, 1  produkcyjno-usługowe)
przeprowadzonych w marcu 2013 r.
Zespół Ekspercki:
" Mariusz Szymańczak  Zespół Szkół Samochodowych w Radomiu,
" Jerzy Gorgoń  ITS A. Michalczewski w Radomiu,
" Mariusz Rolnik  ZTE RADOM, Sp. z o.o. w Radomiu,
" Janusz Figurski  Instytut Technologii Eksploatacji  PIB w Radomiu.
Ewaluatorzy:
" Artur Pietraszek  MODO-TRANS w Mszczonowie,
" Leszek Kucharski   Vis a vis w Radomiu.
Recenzenci:
" Grzegorz Kaczor  Serwis IVECO we Wsoli,
" Janusz Górny  Zespół Szkół Technicznych w Mikołowie.
4
Komisja Branżowa (zatwierdzająca):
" Tadeusz Wilk (przewodniczący)  Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoz
-
ników Drogowych w Polsce w Warszawie,
" Mieczysław Marosz  Polska Izba Gospodarcza Transportu Samochodo-
wego i Spedycji w Warszawie,
" Zenon Kopyściński  Niezależny Związek Zawodowy Kierowców w Prusz-
kowie.
Data zatwierdzenia:
" 11.10.2013 r.
5
2. Opis zawodu
2.1. Synteza zawodu
Kierowca ciągnika siodłowego prowadzi pojazdy samochodowe, z wyjąt-
kiem autobusów, o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony,
przeznaczone do transportu drogowego, przewożąc nimi różnego rodzaju ła-
dunki w komunikacji krajowej i zagranicznej.
2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,
obszary występowania zawodu
Podstawowym wymaganiem wykonywania zawodu kierowcy ciÄ…gnika sio-
dłowego jest posiadanie prawa jazdy kategorii C lub C+E, aktualnych badań
lekarskich i psychologicznych o braku przeciwwskazań odpowiednio zdrowot-
nych i psychologicznych do kierowania pojazdami oraz uzyskanie kwalifikacji
wstępnej lub kwalifikacji wstępnej przyśpieszonej i ukończenie szkolenia okre-
sowego. Głównym celem pracy kierowcy ciągnika siodłowego jest bezpieczny
transport przewożonych ładunków. Dlatego kierowca musi doskonale znać
i stosować przepisy prawa o ruchu drogowym, przepisy dotyczące czasu pracy
i odpoczynku kierowców oraz znać budowę i kontrolować stan techniczny kie-
rowanego zestawu pojazdów. Kierowca powinien przed jazdą wykonać pod-
stawowe czynności obsługi pojazdu w celu zapewnienia bezpiecznej jazdy. Do
czynności tych należy: przygotowanie miejsca pracy oraz sprawdzenie stanu
paliwa i płynów eksploatacyjnych, stanu technicznego ogumienia, stanu oświetle-
nia samochodu, sygnalizacji dz
więkowej samochodu, skuteczności działania
hamulców i wyposażenia dodatkowego warunkującego bezpieczne wykonywanie
zadań przewozowych oraz zabezpieczanie ładunku przed przemieszczaniem się.
Dba o bezpieczeństwo własne, przewożonych ładunków oraz innych użytkowni-
ków drogi. Prowadzi dokumentację jazdy w zakresie realizacji zadań przewozo-
wych. Zabezpiecza samochód przed kradzieżą, uruchomieniem i użyciem przez
osoby niepowołane. Uczestnicząc w ruchu drogowym, kierowca ciągnika siodło-
wego jest zobowiązany do udzielania pierwszej pomocy ofiarom wypadków dro-
gowych. Przewozi Å‚adunki na wyznaczonych trasach w komunikacji krajowej
i międzynarodowej. Nadzoruje prawidłowość rozmieszczenia ładunku na ciągniku
siodłowym i naczepie, tak aby nie dochodziło do przeciążenia poszczególnych osi
pojazdu, dopilnowuje właściwego zabezpieczenia ładunku lub sam dokonuje
czynności załadunku i rozładunku oraz jego zabezpieczenia. W uzgodnieniu
z pracodawcą i/lub nadawcą dokonuje nadzoru nad załadunkiem i rozładun-
kiem towarów lub sam wykonuje te czynności. Zna zasady i warunki załadunku
oraz przewozu określonych rodzajów ładunków, np. ładunków niebezpiecz-
nych, płynów, gazów, artykułów spożywczych itp. Załatwia czynności admini-
stracyjne, w szczególności związane z załadunkiem i rozładunkiem towarów,
odprawami granicznymi, celnymi, sanitarnymi oraz wypełnia i przechowuje
dokumentację związaną z przewożonym ładunkiem.
6
2.3. Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narzędzia
pracy, zagrożenia, organizacja pracy)
Miejscem pracy kierowcy ciągnika siodłowego jest kabina ciągnika siodłowe-
go lub zespołu ciągnik/naczepa. Podczas wykonywania zadań zawodowych
kierowca ciągnika siodłowego kontaktuje się z klientami. Kierowca ciągnika sio-
dłowego zobowiązany jest do dokumentowania swojego czasu pracy, co wymu-
sza na nim znajomość obsługi urządzeń do tego celu przeznaczonych. Wykonu-
jąc usługi przewozowe powinien umieć odczytywać informacje zawarte na ma-
pach drogowych lub powinien obsługiwać urządzenia służące do nawigacji sa-
mochodowej. Kierowca ciągnika siodłowego w swojej pracy narażony jest na
zanieczyszczenia spalinami, hałas i drgania, zaś wykonywanie jej głównie
w pozycji siedzącej może powodować przewlekłe choroby narządu ruchu. Ko-
nieczność pracy w dzień i w nocy może doprowadzić do zaburzeń widzenia.
Pracuje w zmiennych warunkach pogodowych. Praca kierowcy ciągnika siodło-
wego może być nadzorowana, prowadzona w systemie zmianowym, wykonywa-
na indywidualnie lub w zespole kierowców. Pracę może wykonywać na rzecz
pracodawcy bÄ…dz
prowadzić własną działalność gospodarczą, po uzyskaniu
odpowiednich uprawnień. Kierowca ciągnika siodłowego może być zatrudniony
na różnych stanowiskach związanych z usługami transportowymi, tj.: kierowca
samochodu osobowego, kierowca samochodu dostawczego czy kierowca pojaz-
du ciężarowego.
2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,
w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu
Kierowca ciągnika siodłowego powinien posiadać sprawności sensomoto-
ryczne obejmujące ostrość wzroku, rozróżnianie barw, widzenie stereoskopowe
umożliwiające ocenę odległości, dobre widzenie o zmierzchu, koordynację
wzrokowo-ruchowÄ…. Dodatkowo wymaga siÄ™ szybkiego refleksu, spostrzegaw-
czości, koncentracji i podzielności uwagi, a także umiejętności pracy w warun-
kach monotonnych oraz wytrzymałości na długotrwały wysiłek. Praca w tym
zawodzie wymaga odporności emocjonalnej, samokontroli oraz łatwości nawią-
zywania kontaktów, wytrwałości i odpowiedzialności. Wskazane są również
zainteresowania techniczne oraz gotowość podporządkowania się przepisom.
Główne schorzenia stanowiące przeciwwskazania do wykonywania zawodu
kierowcy ciągnika siodłowego to: cukrzyca, padaczka, daltonizm, wady wzroku
niepoddające się korekcie przy pomocy szkieł optycznych, wady słuchu, choro-
by układu krążenia, choroby ograniczające sprawność ruchową kończyn, prze-
wlekłe choroby układu oddechowego, przewlekłe choroby skóry rąk.
7
2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezbędne do podjęcia
pracy w zawodzie
Przepisy nie określają minimalnego wykształcenia dla kierowcy ciągnika
siodłowego, jednakże preferowana jest zasadnicza szkoła zawodowa kształcą-
ca w zawodach: 723103 Mechanik pojazdów samochodowych, 771203 Elek-
tromechanik pojazdów samochodowych lub ukończony kurs nauki jazdy na
prawo jazdy kategorii C+E. Musi posiadać prawo jazdy kategorii C+E lub,
w przypadku kierowania zespołem pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej
nieprzekraczającej 12 t, prawo jazdy kategorii C1+E. Obowiązkowe jest ukoń-
czenie kursu kwalifikacji wstępnej, a w dalszej pracy wymagane są zaświadcze-
nia o udziale w szkoleniach okresowych, ukończonych kursach specjalistycznych
oraz kursach związanych z przewozem ładunków specjalnych, na przykład: nie-
bezpiecznych  ADR, nienormatywnych, przewozu ładunków łatwo psujących się,
żywych zwierząt itp. organizowanych przez stowarzyszenia i inne organizacje bran-
żowe lub wyspecjalizowane szkoły i ośrodki szkoleniowe. Do pracy w transporcie
międzynarodowym niezbędna jest znajomość języka obcego w stopniu pod-
stawowym (komunikatywnym).
2.6. Możliwości rozwoju zawodowego, potwierdzania/
/walidacji kompetencji
Kierowca ciągnika siodłowego może podejmować pracę w przedsiębior-
stwach transportu lokalnego, dalekobieżnego krajowego i międzynarodowego.
UczestniczÄ…c w szkoleniach i kursach specjalistycznych z zakresu technik
prowadzenia pojazdów samochodowych, aktualizuje i rozszerza swoje umiejęt-
ności. Możliwe jest podjęcie pracy w tym zawodzie na własny rachunek (dzia-
łalność gospodarcza) po uzyskaniu odpowiednich dodatkowych uprawnień.
Osoby wykonujące ten zawód mogą być zatrudnione na stanowiskach związa-
nych z transportem, takich jak: kierowca samochodu ciężarowego, kierowca
mechanik, szef kierowców, dyspozytor ruchu. Potwierdzeniem kwalifikacji kie-
rowcy ciągnika siodłowego jest posiadanie ważnego prawa jazdy odpowiedniej
kategorii z wpisem kodu  95 . Kierowca ciągnika siodłowego wykonujący trans-
port międzynarodowy powinien uczestniczyć w kursach językowych, uzyskując
certyfikaty potwierdzające poziom opanowania znajomości języka obcego.
8
2.7. Zadania zawodowe
Z1. Organizowanie stanowiska pracy kierowcy ciągnika siodłowego
z uwzględnieniem przepisów prawa pracy, przepisów BHP, przepisów
ochrony ppoż., ochrony środowiska oraz innych dotyczących transportu
drogowego (niezbędne kompetencje: Kz2, KzS).
Z2. Przygotowywanie ciągnika siodłowego bez naczepy i z naczepą do
jazdy oraz kompletowanie dokumentów niezbędnych do wykonania
transportu (niezbędne kompetencje: Kz1, KzS).
Z3. Planowanie optymalnej trasy przejazdu ciągnika siodłowego (niezbędne
kompetencje: Kz1, KzS).
Z4. Kierowanie ciągnikiem siodłowym (niezbędne kompetencje: Kz2, KzS).
Z5. Zabezpieczanie ciągnika siodłowego przed uruchomieniem i użyciem
przez osoby niepowołane oraz zabezpieczenie ciągnika siodłowego
i przewożonego ładunku przed kradzieżą (niezbędne kompetencje: Kz2,
KzS).
Z6. Nadzorowanie załadunku i rozładunku w celu zapewnienia równomierne-
go rozmieszczenia ładunku (niezbędne kompetencje: Kz2, KzS).
Z7. Nadzorowanie załadunku określonej grupy lub rodzajów ładunku na
odpowiedni pojazd przystosowany do tego rodzaju ładunku (niezbędne
kompetencje: Kz2, KzS).
Z8. Zabezpieczanie przewożonego na naczepie ładunku przed zniszcze-
niem oraz przemieszczaniem się w czasie jazdy (niezbędne kompeten-
cje: Kz2, KzS).
Z9. Udzielanie pierwszej pomocy ofiarom wypadków drogowych oraz zabez-
pieczenie miejsca zdarzenia (kolizji, wypadku) (niezbędne kompetencje:
Kz2, KzS).
Z10. Prowadzenie dokumentacji przewozu oraz dokumentacji ciÄ…gnika sio-
dłowego (niezbędne kompetencje: Kz1, KzS).
Z11. Wykonywanie czynności obsługowych oraz usuwanie drobnych usterek
ciągnika siodłowego i naczepy (niezbędne kompetencje: Kz2, KzS).
9
2.8. Wykaz kompetencji zawodowych
Kz1  Wykonywanie usług przewozowych (potrzebne do wykonywania zadań: Z2,
Z3, Z10).
Kz2  Kierowanie ciągnikiem siodłowym (potrzebne do wykonywania zadań: Z1,
Z4, Z5, Z6, Z7, Z8, Z9, Z11).
KzS  Kompetencje spoÅ‚eczne (potrzebne do wykonywania zadaÅ„: Z1÷11).
2.9. Relacje między kompetencjami zawodowymi
a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK
Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zadań w zawodzie su-
geruje się wykorzystać do opisu kwalifikacji na poziomie 3 właściwym dla wy-
kształcenia zasadniczego zawodowego w Europejskiej i Polskiej Ramie Kwalifi-
kacji. Poziom ten jest uzasadniony miejscem usytuowania zawodu w Klasyfika-
cji zawodów i specjalności (grupa wielka 8 i jej odpowiednik w ISCED 2011).
Osoba wykonująca zawód kierowcy ciągnika siodłowego:
1) w zakresie wiedzy: zna podstawowe fakty, zasady, procesy i pojęcia ogól-
ne, zna i rozumie podstawowe zależności w zawodzie kierowcy ciągnika
siodłowego oraz w szerszym zakresie elementarne uwarunkowania prowa-
dzonej działalności w branży transportowej;
2) w zakresie umiejętności: ma umiejętności wymagane do realizacji niezbyt
prostych zadań i rozwiązywania prostych, typowych problemów w zawodzie
poprzez dobieranie podstawowych metod kierowania i obsługi ciągnika sio-
dłowego, narzędzi i materiałów eksploatacyjnych, warunkujących prawidło-
wą pracę ciągnika siodłowego; potrafi wykonywać zadania według ogólnej
instrukcji, w częściowo zmiennych warunkach; umie odbierać i formułować
niezbyt złożone wypowiedzi, także bardzo proste wypowiedzi w języku ob-
cym.
10
3. Opis kompetencji zawodowych
Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefiniowanych
w badaniach na stanowiskach pracy.
Wykonanie zadań zawodowych Z2, Z3, Z10 wymaga posiadania kompeten-
cji zawodowej Kz1.
3.1. Wykonywanie usług przewozowych Kz1
Wiedza  zna i rozumie podstawowe Umiejętności  wykonuje proste
fakty, zasady, procesy, pojęcia ogólne zadania związane z wykonywaniem
i zależności związane z wykonywaniem usług przewozowych, według określo-
usług przewozowych oraz ze współ- nej instrukcji, w częściowo zmiennych
pracą z klientami w tym obszarze pra- warunkach, w szczególności potrafi:
cy, w szczególności zna: - stosować zasady i przepisy BHP,
- zasady i przepisy BHP, przepisy przepisy ochrony ppoż., ochrony
ochrony ppoż., ochrony środowi- środowiska oraz ergonomii stano-
ska oraz ergonomii stanowiska wiska pracy podczas wykonywania
pracy podczas wykonywania usług usług przewozowych;
przewozowych; - kompletować i wypełniać doku-
- dokumenty do wykonania trans- menty przewozowe;
portu (licencje, wymagane zezwo- - zabezpieczać dokumenty i powie-
lenia na przejazd, uprawnienia kie- rzone środki płatnicze;
rowcy do wykonania przewozu - zabezpieczać i przechowywać do-
określonego ładunku); kumenty ciągnika siodłowego i na-
- dokumenty dotyczące przewożo- czepy oraz ładunku;
nego ładunku (np. list przewozo- - stosować zasady transportu ła-
wy, karnety TIR); dunku w zależności od jego cech
- procedury wypełniania, obieg do- materiałowych, fizycznych, che-
kumentów celnych, przewozowych, micznych i innych;
CMR; - analizować i dobierać trasę po-
- zlecenia przewozowe; trzebną do wykonywania zadań
- dokumenty pojazdu i kierowcy, transportowych;
zapisy z urządzeń rejestrujących, - rozliczać usługę po wykonaniu
w tym dane z tachografu; transportu;
- zasady zabezpieczania dokumen- - dobierać, obsługiwać i rozliczać
tów i powierzonych środków płat- urządzenia stosowane do poboru
niczych; opłat drogowych;
- wymagania dotyczące transportu - sprawdzać i uzupełniać wyposa-
danego ładunku; żenie techniczne ciągnika siodło-
- oznaczenia na mapach i atlasach wego.
samochodowych;
- zasady rozliczania siÄ™ kierowcy po
wykonaniu transportu;
- urządzenia do poboru opłat dro-
gowych;
11
- wyposażenie techniczne ciągnika
siodłowego i naczepy;
- zasady udzielania pomocy przed-
medycznej ofiarom zdarzeń dro-
gowych;
- zasady ewidencji i rozliczenia cza-
su pracy.
Wykonanie zadań zawodowych Z1, Z4, Z5, Z6, Z7, Z8, Z9, Z11 wymaga po-
siadania kompetencji zawodowej Kz2.
3.2. Kierowanie ciągnikiem siodłowym Kz2
Wiedza  zna i rozumie podstawowe Umiejętności  wykonuje proste za-
fakty, zasady, procesy, pojęcia ogólne dania związane z kierowaniem ciągni-
i zależności związane z kierowaniem kiem siodłowym zgodnie z zasadami
ciągnikiem siodłowym, w szczególno- oraz według określonej w przedsię-
ści zna: biorstwie instrukcji, w szczególności
- zasady i przepisy BHP, przepisy potrafi:
ochrony ppoż., ochrony środowi- - przestrzegać zasad i przepisów
ska oraz ergonomii stanowiska BHP, przepisów ochrony ppoż.,
pracy kierowcy ciągnika siodłowe- ochrony środowiska oraz ergono-
go; mii podczas kierowania ciÄ…gnikiem
- prawo o ruchu drogowym obowią- siodłowym;
zujące na terenie kraju oraz - udzielać pomocy przedmedycznej
w przewozach międzynarodowych; ofiarom wypadków drogowych;
- dokumenty obowiązkowe podczas - dobierać, zabezpieczać i przeka-
kierowania ciągnikiem siodłowym; zywać do kontroli odpowiednim
- dokumenty obowiÄ…zkowe podczas organom dokumenty obowiÄ…zkowe
przewozu określonych ładunków; wymagane podczas kierowania
- techniki jazdy ciągnikiem siodło- ciągnikiem siodłowym;
wym w różnych warunkach dro- - kierować ciągnikiem siodłowym
gowych; zgodnie z przepisami ruchu drogo-
- zalecenia instrukcji obsługi ciągni- wego w kraju i za granicą oraz nor-
ka siodłowego; mami socjalnymi dotyczącymi pro-
- sposoby i metody zabezpieczania wadzenia pojazdu i odpoczynku kie-
ciągnika siodłowego oraz przewo- rowców;
żonego ładunku; - stosować techniki kierowania cią-
- rodzaje i zasady dobierania par- gnikiem siodłowym odpowiednie do
kingów oraz zasady bezpiecznego panujących warunków drogowych
postoju pojazdu; i rodzaju przewożonego ładunku;
- sposoby oznaczenia ciągnika - przestrzegać zaleceń instrukcji
siodłowego i naczepy; obsługi ciągnika siodłowego;
- sposoby zabezpieczenia ładunku; - stosować dostępne sposoby i me-
- warunki załadunku specjalnych tody zabezpieczania ciągnika sio-
rodzajów ładunków; dłowego;
12
- podstawy budowy oraz zasady - dobierać miejsce postoju zgodnie
eksploatacji samochodu; z zasadami bezpieczeństwa oraz
- zasady korzystania z dróg płat- instrukcjami przedsiębiorstwa wy-
nych i bezpłatnych; danymi w tym zakresie;
- zasady bezpieczeństwa ADR (ma- - uruchamiać odpowiednie procedu-
teriały niebezpieczne); ry w przypadku stwierdzenia kra-
- zasady udzielania pomocy przedle- dzieży lub włamania do pojazdu
karskiej ofiarom zdarzeń drogo- albo kradzieży ładunku;
wych; - oznaczać ciągnik siodłowy i na-
- sposoby zabezpieczania miejsca czepÄ™ zgodnie z przepisami;
wypadku, kolizji, zdarzenia. - zabezpieczać lub sprawdzać za-
bezpieczenie Å‚adunku przed prze-
mieszczeniem siÄ™ w czasie jazdy;
- sprawdzać poprawność sprzę-
gnięcia i podłączenia instalacji
ciągnika siodłowego i naczepy;
- stosować zasady właściwej eks-
ploatacji ciągnika siodłowego;
- sprawdzić i uzupełnić płyny eks-
ploatacyjne w ciągniku siodłowym;
- obsługiwać tachograf, przechowy-
wać dane i analizować możliwości
dalszej jazdy zgodnie z przepisami;
- stosować zasady korzystania z dróg
bezpłatnych i płatnych;
- stosować procedury postępowania
w przypadku zaistnienia zdarzenia
drogowego;
- określać precyzyjnie położenie
miejsca wypadku oraz jego skutki;
- zapewniać bezpieczeństwo sobie
oraz osobom poszkodowanym na
miejscu wypadku, kolizji, zdarzenia;
- nadzorować ilość oraz rodzaj zała-
dowywanych i rozładowywanych
towarów lub samodzielnie dokony-
wać czynności załadunku i rozła-
dunku u klientów;
- nadzorować prawidłowość roz-
mieszczenia Å‚adunku na pojez
dzie,
tak aby nie dochodziło do przecią-
żenia poszczególnych osi pojazdu
lub samodzielnie wykonać czynno-
ści załadunku;
- dbać o bezpieczeństwo swoje i in-
nych użytkowników drogi;
13
- zabezpieczać i przechowywać do-
kumenty ciągnika siodłowego, na-
czepy oraz Å‚adunku;
- odczytywać ważność dowodów
rejestracyjnych, polis ubezpiecze-
niowych;
- wypełniać kartę drogową;
- przestrzegać norm socjalnych doty-
czÄ…cych prowadzenia pojazdu i od-
poczynków kierowców oraz przepi-
sów dotyczących czasu pracy kie-
rowcy;
- posługiwać się listami przewozo-
wymi, CMR.
Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zadań zawodo-
wych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.
3.3. Kompetencje społeczne KzS:
- ponosi odpowiedzialność za realizację zadań przewozowych,
- dostosowuje zachowanie do okoliczności, prowadząc ciągnik siodłowy,
- pracuje samodzielnie albo w zespole kierowców oraz podejmuje współpracę
w zorganizowanych warunkach,
- potrafi oceniać swoje działania wykonywane w ramach współpracy zespo-
łowej oraz przyjmować odpowiedzialność za ich skutki podczas wykonywa-
nia zadań przewozowych.
14
4. Profil kompetencji kluczowych
Ocenę ważności kompetencji kluczowych dla zawodu kierowcy ciągnika
siodłowego przedstawia rys. 1.
Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stoso-
wanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych - projekt
PIAAC (OECD).
Rozwiązywanie problemów
Współpraca w zespole
Komunikacja ustna
Wywieranie wpływu/przywództwo
Serie1
Planowanie i organizowanie pracy
Sprawność motoryczna
Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania
Umiejętności matematyczne
Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu
1 2 3 4 5
Zbędne Mało ważne Istotne Ważne Bardzo ważne
Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 833202 Kierowca ciągnika siodłowego
15
5. SÅ‚ownik
Zawód - zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecz-
nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji
i kompetencji (wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych)
zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi z
ródło dochodów.
Specjalność - jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera część
czynności o podobnym charakterze (związanych z wykonywaną
funkcją lub przedmiotem pracy) wymagających pogłębionej lub do-
datkowej wiedzy i umiejętności zdobytych w wyniku dodatkowego
szkolenia lub praktyki.
Zadanie - logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyraz
nie okre-
zawodowe
ślonym początku i końcu, wyodrębniony ze względu na rodzaj lub
sposób wykonywania czynności zawodowych powiązanych jednym
celem, kończący się produktem, usługą lub decyzją.
Kompetencje - wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykonać, odpowied-
zawodowe
nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane sÄ… trzema zbiorami: wie-
dzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych.
Wiedza - zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie
uczenia się, odnoszących się do dziedziny uczenia się lub działalno-
ści zawodowej.
Umiejętności - zdolność wykonywania zadań i rozwiązywania problemów właści-
wych dla dziedziny uczenia się lub działalności zawodowej.
Kompetencje - zdolność autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w życiu
społeczne
zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzględnieniem kontekstu etycznego.
Kompetencje - wiedza, umiejętności i postawy odpowiednie do sytuacji, niezbędne
kluczowe
do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.
Standard - norma opisujÄ…ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania
kompetencji
zadań zawodowych wchodzących w skład zawodu, akceptowana
zawodowych
przez przedstawicieli organizacji zawodowych i branżowych, praco-
dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.
Kwalifikacja - zestaw efektów uczenia się (zasób wiedzy, umiejętności oraz kompe-
tencji społecznych), których osiągnięcie zostało formalnie potwier-
dzone przez uprawnionÄ… instytucjÄ™.
Europejska - przyjęta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,
Rama
umożliwiający porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w różnych
Kwalifikacji
krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyróżniono 8 poziomów
kwalifikacji opisywanych za pomocą efektów uczenia się; stanowią
one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.
Polska Rama - opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-
Kwalifikacji
go rejestru kwalifikacji w Polsce.
Krajowy - ogół rozwiązań służących ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji
System
(potwierdzaniu efektów uczenia się) oraz zapewnianiu ich jakości.
Kwalifikacji
16