DSC02794 (2)

686 SCHIZOFRENIA I ZABURZENIE UROJENIOWE

objawy schizofrenii pojawiają się niekiedy w wieku średnim, a nawet później, choć jej początek w wieku dojrzewania lub na progu dorosłości jest znacznie bardziej typowy.

Dopiero szwajcarskiemu psychiatrze, Eu-genowi Bleulerowi, przypadł zaszczyt wprowadzenia w 1911 roku właściwej nazwy dla tej choroby. Użył on terminu „schizofrenia” (rozszczepienie umysłu), ponieważ uważał, że patologia ta charakteryzuje się przede wszystkim dezorganizacją procesu myślowego, brakiem więzi między myślami a emocjami oraz zwróceniem do wewnątrz i oderwaniem od rzeczywistości. Rozszczepienie nie odnosi się do osobowości wielorakiej, zupełnie innej choroby, omawianej w rozdziale 7. (zwanej obecnie dy-socjacyjnym zaburzeniem osobowości). W schizofrenii rozszczepienie następuje w obrębie umysłu, między umysłem a emocjami oraz między umysłem a światem zewnętrznym. Podtytuł poświęconej temu tematowi monografii Bleulera brzmiał The Group of Schizophrenias (Grupa schizofrenii, Bleuler, 1911/1950). Jak widać, szwajcarski psychiatra uważał, że rozszczepienie osobowości może się objawiać na wiele sposobów.

ZACHOROWALNOŚĆ I POCZĄTKI CHOROBY

Globalną częstotliwość występowania schizofrenii trudno ustalić z uwagi na zróżnicowanie kryteriów w różnym czasie i miejscu. Ponadto międzykulturowe badania psychiatryczne obfitują w pułapki i wymagają wielkiej ostrożności. Między innymi zniekształcenia pojawiają się, gdy badacze bezrefleksyjnie przykładają miarę własnej kultury do zachowań ludzi z innych kultur (Tsai i in., 1993; Lewis-Femandez, Kleinman, 1994). W niektórych społecznościach przekonanie,

że ktoś pozostaje w bezpośrednim kontakcie z bogiem zamieszkującym w drzewie lub jakimś zwierzęciu nie jest tak odległa od rzeczywistości, jak w naszej. Problemy tego typu ulegną tutaj wzmocnieniu, ponieważ w schizofrenii natura zaburzenia pozostaje niejasna.

Zdaniem niektórych badaczy schizofrenia występuje z mniej więcej taką samą częstotliwością na całym świecie. Badania epidemiologiczne jednak (Eaton, 1985; Jab-lensky i in., 1992; Stevens, Hallick, 1992; Torrey, 1987) nie zawsze potwierdzają tę hipotezę. Allen (1997) twierdzi że choroba ta występuje rzadziej i ma lżejszy przebieg w niewielkich społeczeństwach tradycyjnych niż we współczesnych krajach wysoko rozwiniętych. Do wszelkich globalnych wskaźników częstości występowania schizofrenii należy więc podchodzić z wielką ostrożnością.

O wiele pewniej czujemy się na własnym gruncie, posługując się zawartą w DSM-IV definicją tej choroby oraz odnosząc ją do terenu Stanów Zjednoczonych, gdzie psychiatryczne badania epidemiologiczne są dość zaawansowane. Jak wspominaliśmy w rozdziale 1., zachorowalność punktowa oceniana jest na 0,2—2% ogółu populacji (American Psychiatrie Association, 1994). Na przestrzeni całego życia objawy schizofrenii zdarzają się u 0,7% populacji niehospitalizo-wanej (Kessler i in., 1994). Co roku około 1 % dorosłych obywateli USA, ponad 2 miliony ludzi, spełnia diagnostyczne kryteria schizofrenii (Regier i in., 1993). Częstość zachorowalności, czyli pojawiania się nowych przypadków choroby, może wynosić nawet 0,2% rocznie (Tien, Eaton, 1992).

W ostatnich latach prawie 40% pacjentów przyjętych do stanowych i państwowych szpitali psychiatrycznych stanowili schizof-renicy, zostawiając daleko w tyle wszystkie inne kategorie diagnostyczne. Była też schizofrenia drugim co do częstości (za zaburzeniami nastroju albo chorobami alkoholowy-