DSC03316 (4)

76 Hinduizm

„Dobrze” - odpowiedzią}. „A ilu naprawdę jest bogów, ^klżńa-walkjo?” „Jeden i pół”.

„Dobrze” - odpowiedział. „A ilu naprawdę jest bogów, Jadińa-walkjo?”,Jeden”.

„Dobrze” - odpowiedział.

Bryhadaranjaka Upaniszada 3.9.1 (tłum. Joanną Jurewicz)

Wielu hindusów ma swojego ulubionego boga lub boginię, swoje isztadetua - wybrane bóstwo. Zazwyczaj decyduje o tym tradycja rodzinna, choć niektórzy ludzie tworzą szczególne więzi z jakimś bóstwem, na przykład ę takim, które odpowiedziało na ich modlitwy w potrzebie lub które nawiedziło ich we śnie. Niemniej ludzie ci uznaję* i czczą wiele innych bóstw. Podobnie w opowieściach, w których szczególną pozycję zajmuje jeden bóg, mówi się o jego związkach z niezliczonymi innymi bóstwami. Bóstwa® które hindusi mogą postrzegać jako brahmana, Dewi, Krysząfc lub kogoś innego - objawiają się w wielu imionach™ formach. W tym sensie wielu wyraża Jedynego Boga. Ważncwą obydwie płaszczyzny. Hinduizm jest politeistyczny i mon# teistyczny zarazem. Zarówno mnogość bóstw, jak i Jedyngf Bóg mają w nim swoje miejsce, podobnie jak we wspólnjj^B doświadczeniu większości hindusów.

Reakcje na boską obecność

Jak hindusi reagują na boską obecność? Robią to - jak widzieliśmy — składając ofiary bóstwom i zjednując przych^H ność duchów, chociaż powszechne są też inne sposoE^H Większość hindusów posiada w kuchni (która jest najczy^H szym miejscem w domu) lub w innym pomieszczeniu dom^H wy ołtarzyk. Znajdują się na nim wizerunki bądź zdjęcia ulu-fl bionych bóstw czy świętych ludzi. Domownicy składają inlfl codziennie ofiarę z jedzenia, wody, kadzidła i ognia (zob. ilu- f® stracja na s. 80). Niektórzy hindusi w celu odbycia dar/azJH regularnie odwiedzają pobliskie świątynie, natomiast więlljH

Boska obecność 77

i święte pory i święta w hinduizmie

I W Indiach obchodzi się wiele świąt; różnią się one w zależno-Bid od regionu. Nawet początek Nowego Roku nie przypada I równocześnie - dla jednych w październiku, dla innych w kwiet-Ł_u Kalendarz używany do ustalania dat świąt jest inny niż I zachodni kalendarz gregoriański. To kalendarz księżycowy, i w którym każdy z dwunastu miesięcy ma swoją jasną i ciemną połowę, odpowiednio do faz księżyca. Różne dni księżycowe uznaje się za sprzyjające lub niesprzyjające oddawaniu czci ■określonym bóstwom, przedsiębraniu czynności takich jak post, podróż czy ślub. Na wszystko jest odpowiednia pora, a jej usta-lenie należy do obowiązków astrologa.

r Ze względu na różnice między kalendarzami hinduskim f i gregoriańskim nie można podać dokładnych dat świąt; można jednak ustalić ich ogólny porządek. Nie wszystkie z nich są ob-| chodzone przez wszystkich hindusów - niektóre mają szczegól-f ne znaczenie regionalne, inne są świętowane jedynie przez wy-\ znawców danego bóstwa. Część to święta rodzinne, inne są | okazją do odwiedzenia świątyni lub odbycia pielgrzymki. Oto p lista niektórych najważniejszych świąt:

Diwati, Dipawali (październik/listopad): święto świateł, trwające kilka dni. Zazwyczaj wiąże się je z bogami Ramą i Kryszną i boginią Lakszmi. Podczas Ditoołi zapala się lampki

i zazwyczaj wymienia prezentami.

Makar Sankrantd, Pongal, Lokri (styczeń): Makar San-kranń oznacza „wejście w (znak) Koziorożca”. Tradycyjnie łączy się z końcem żniw i zwykle jest okazją do pokazów ogni sztucznych i jedzenia słodyczy. W Tamii Nadu obchodzi się je jako Pongal, kiedy to gotuje się ryż i składa w ofierze słońcu.

I Śizuaratri (luty/maraBC)r główne święto sfpraiekieh hindusów związane ze składaniem ofiary Śiwie i śpiewaniem poświęconych mu pieśni pochwalnych.

Holi (marzec): święto związane z pokonaniem żeńskiego demona Holiki. Zazwyczaj towarzyszy mu obsypywanie się kolorowym