DSC04149

166

I ■THATYOKAFIA

itrHh rowu KIch/.c/ow/i J<*nl o Ol wym czwartorzędzie» przód zlc ktonlezne, toteż wybitne zwl(?l< czy prawdopodobnie również o

'^rym Wy, (•nicm 6iodkow₀. inbyżKzońci orjj& ikitloym tektonicznym

czauk

Pi

klór

ły w sta , ruchy 1

stępowd polskim

obniżeniu części dawnej doliny ruszezyńsklej. Nastąpiło to transgresji lądolodu zlodowaceniu środkowopolskiego.

W Folwarku pełny profil osadów transgresywnych obejmuje od do-lu mulld zastoiskowe oraz mulki i iły warwowe. Osady te w stropi i w częściach brzegowych zbiornika zazębiają się z piaskami zastobku-wymi. Jest to dolna seria zastoiskowa, a miąższość jej wynosi około W m. W stropie osadów zastoiskowych występują osady wodnolodowcowe: piaski i piaski ze żwirem miąższości 20—30 m, które nazwać można dolnymi. Dolne warstwy wodnolodowcowe oraz dolne osady zastoiskowe z Folwarku odpowiadają wiekowo stadiałom przedmaksymalnym zlodowacenia środkowopolskiego. Wyżej leżą też podobne osady wodnolodowcowe i zastoiskowe. Nazwać je można górnymi. Należą one zapewne do stadiału maksymalnego. Jednakże tam, gdzie brak serii zastoiskowych i piaski stanowią jedyny osad zlodowacenia środkowopolskiego poniżej gliny zwałowej, mogą one reprezentować także stadiały i ewentualnie interstadiały przedmaksymalne.

Na północnym przedpolu Wyżyny Lubelskiej osady z okresu transgresji lądolodu środkowopolskiego są wykształcone jako piaski i piaski ze żwirem zapełniające wcześniej istniejące obniżenia podłoża, czwartorzędu, jak np. w Podgłębokiem (J. E. Mojski, J. Rzechowski, 1969) lub obniżenia utworzone na starszych osadach czwartorzędowych np. w Lu-szawie i Sernikach (J. E. Mojski, 1972). Osady te mają miąższość 10—15 m i były osadzone w warunkach zmieniającego się reżimu hydrogeologicznego. W Podgłębokiem (J. E. Mojski, J. Rzechowski, 1969) w poszczególnych poziomach stratygraficznych tych osadów na podstawie obtoczenia lub spękania okruchów skalnych oraz zachowania skal skandynawskich i lokalnych stwierdzono przejście od osadów powstałych w warunkach peryglacjalnych, w znacznej odległości od lądolodu, do osadów bezpośredniej akumulacji wód fluwioglacjalnych. Na tej podstawie określono, że osady te są związane z transgresją lądolodu stadiału maksymalnego. Jako miąższe serie osadzone w zmiennych warunkach klimatycznych, osady te reprezentują zapewne dłuższy okres obejmujący ogólnie przedmaksymalne ogniwa zlodowacenia środkowopolskiego. Glina zwałowa stadiału maksymalnego przykrywa bezpośrednio osady fluwiogla-cjalne, częściowo je ścinając.

Na Nizinie Podlaskiej i we wschodniej części Niziny Mazowieckiej kompleks osadów odpowiadających okresowi transgresji lądolodu zlodowacenia środkowopolskiego jest dobrze rozwinięty. Do najważniejszych rejonów występowania osadów tego wieku należą: Garwolin, Stoczek, północna część Wysoczyzny Siedleckiej, Łuków, Ostrów Mazowiecka, Mielnik, Wyszków oraz wschodnia część Kotliny Warszawskiej. Omawiany kompleks leży tam na rzecznych osadach interglacjalnych. Składa się z piaszczystych utworów rzecznych przechodzących w osady zastoiskowe, z ewentualnych osadów interstadialnych, a następnie glin zwałowych stadiału przedmaksymalnego oraz glin zwałowych na wtórnym złożu ze spływów i osuwisk zboczowych.

W okolicach Garwolina (E. Riihle, 1954a; S. Gadomska, 1959) osady