DSC04167 (3)

czy zna (1822), Przi

czy zna (1822), Przi

xri

w armii napoleońskiej

nie-wraa-js cofającymi*się wojskami dotarł do Paryża. Z -a.r-.giń' wystąpił dopiero po abdykacji Napoleona i w czerwcu 1£14 roku powrócił do swoich rodzinnych stron, które znowu przybrały nazwę: Galicja.

1 "_T^ydzis-L w wojnach prowadzonych przez Napoleona stał się dla naszego pisarza prawdziwą szkołą życia. Dała mu ona więcej niż uniwersytety. Nauczyła go bowiem rozumie-.nia.świata-iJłłStorii. Z roli epizodu napoleońskiego w swoim życiu zdawał sobie doskonale sprawę sańi Fredro, który po latach pisał o tym okresie, co następuje:

Miałem wtedy lat szesnaście i z bardzo miernym zasobem naukowym, obok niejakiej znajomości książek różnej wartości £ treści, mianowicie francuskich, uczułem pociąg do stanu wojskowego i wstąpiłem w szeregi wojsk Księstwa Warszawskiego, które wkroezyły do Galicji. Odtąd zaczęła się dla mnie szkoła świata, najpraktyczniejsza, najbardziej urozmaicona, a zarazem najponętniejsza ze wszystkich szkół, w jakich się mamy uczyć doświadczenia ®.

Epizod napoleoński okazał się w życiu naszego pisarza wydarzeniem istotnym jeszcze z jednego W?pi^r~gr>dr.7.as pobytu w Paryżu zetknął się Fredro ze wspaniałym teatrem--

francuskim, .który — podobnie-jak później teatr. Lwow-s-k-i— SSwjgł ogrdjpB wpływ, na jego twórczość komediowa^{1 2 3 4}. fgfgf powrocie z wojska spędzał Fredro czas na gospodarowaniu, przerywając od czasu do czasu swój „żywot człowieka poczciwego” wyprawami do Lwowa, podczas jednej

Bw-Zofii z J-aJ | błonowskich Skarbkowej. żonie bogatego magnata hr. Sta-msława_gkarbka^od lat nie żyjącej z mężem. Po paru latach

oczekiwania Skarbek udzielił zgody na rozwód. 8 XI 1828 jroky Aleksander'wziął z Zofią ślub~w Korczynie pod Krosnem. Osiągnąwszy upragnione śzcz^ae~3omowe, zatopił się w nim całkowicie, tak że piebrajudziału w powstaniu .listopadowym, uczestnicząc jedynie chWitowo w pracach Obywatelskiego Komitetu Pomocy dla Powstania.

3. Twórczość Aleksandra Fredry

.^Biografia a twórczość. JNie bez powodu poświęciliśmy tyle miejsca życiorysowi naszego pisarza. Wydarzenia z jego życia wywarły bowiem duży wpływ na rodzaj jego talentu i na charakter twórczości, l&e-książteaj-ho niewiele jrh czytał, nie szkoła, bo żadnej nie ukończył,, lecz.,bezpośrednio^ historia czasów, w których wypadło mu żyć, zdecydowały 'ęTwyglądzie wielujzasadaiczyeh elementów artyzmu-Fredry^ Przeszedł zatem Fredro szkołę, żyd a a nie szkołę książki. Pisarzem stał się przypadkowoj, I ten fakt zdecydował, że — w odróżnieniu od innych współczesnych mu kolegów po piórze — zachował on dystans wohec mód_r stylów i konwencji literackich, bohaterami komedii Fredry byli jego czytelnicy i widzowie; kiedy wprowadzał na karty jakąś postać „pachnącą literaturą", była to postać z góry przeznaczona na wykpienie. Jako wielki pisarz nie jaógł-aczy- . wiście Fredro tworzyć bez tradycji, ale jego tradycję sta- ⁵

1

• S. Schniir-Pepłowski, Z papierów po Fredrze, Kra

2

ków 1899, s. 3 i 4 (cyt. zauK. Wyka, Wstąp do: A. Fredro,

3

Pisma wszystkie, Warszawa 1955, t. I, s. 12).

4

Por. K. Wyka, Sprawozdanie z podróży" naukowej do Francji, Biuletyn- Polonistyczny 1959, z. 5, s| 21—23.

5

Oto co na ten temat pisał po latach sam Fredro: „Szenaś-cie lat miałem, kiedym zmienił książkę na szablę. Od Moskwy do Paryża z sześciomiesięcznej niewoli, z której udało mi się uciec — o literaturze nie myślałem. A kiedym wrócił do ojczystego zakątka, zostałem wkrptce autorem, ale sam nie wiem dlaczego, bo nawet w owym czasie nie uczono dzieci polskiej gramatyki. Zacząłem więc pisać bez żadnej przewodni i gdyby byŁ Gel dJLab- upadł-w-Warszawie_r byłbym-pewnie na tym skończył” (cyt. za: S. Pigoń, Dookoła jednego wywiadu i[w:] Z ogniw życia i literatury, Wrocław 1961, s. 224).