DSC04308

itni .< hen 325

luiniwsowego    6,2    6,4 in i torfu Ilastego nu głębokości

il l m wynosi odpowiednio: 54151:100 Jut U. P. (CJd-JMO) i 7300 ±

I |v I*. (Gd-54tt), Nu obecnym ©tąpiej rozpoznaniu wieku owadów n,i przyji|>\ *■*' obli¹ a*ty określają wiele dolnej części poziomu 4, _rvnuji»nioj w zachodniej części obszaru objętego przekrojem geolo— n\iii. u* do okolicy 1’rzogaliny na wschodzie.

Osady poziomu -I stj najlepiej rozwinięte w zachodniej części obszaru .|,-,;o przekrojem geologicznym. Osiągają tam miąższość zazwyczaj ilkunastu metrów wypełniając łagodne obniżenie dawnej doliny rzecz-_! Ku wschodowi ich miąższość maleje do około 10 m.

Poziom 5, najmłodszy, to piaski różnoziamiste i mułki, miejscami iszozyste, a więc osady facji przeważnie korytowej, powstałe głównie u czasach historycznych w wyniku działalności transportowej w korycie Yisly i jej ramion. Ich miąższość osiąga kilka metrów. Tego wieku są również płytkie torfy okolic Oruni, Wiktorowa i Węziny, a także stropowe części gytii węglanowej z jeziora Drużno (według badań J. Za-chowicz). Po ujęciu koryt rzecznych wałami, osady poziomu 5 odkładały się tylko na międzywalu w czasie wezbrań powodziowych. Obecnie powstają tylko na międzywalu po obu stronach koryta Wisły.

Podstawy chronologii pokrywy holoceńskiej pokazanej na przekroju (fig. 139) to datowanie radiowęglem, diagram pyłkowy osadów dennych jeziora Drużno, badania palinologiczne osadów dennych południowej części Zalewu Wiślanego i badania faunistyczne. Najważniejsze wyniki zestawiono na figurze 133 wt nawiązaniu do podziału stratygraficznego holocenu L. Starkla (1977b), chronologii faz rozwoju Morza Bałtyckiego zestawionych przez F. B. Pieczkę (1980) i rozwoju transgresji morskiej u południowych wybrzeży Zatoki Gdańskiej (B. Rosa, 1963). Zestawienie to ukazuje, że kolejne poziomy litostratygraficzne holocenu Żuław Wiślanych można powiązać ze stratygrafią holocenu i rozwojem Morza Bałtyckiego.

Pierwszym stwierdzeniem jest, że poziomy 1—3' są starsze od okresu litorynowego, czyli starsze niż 7—7,2 tys. lat. Akumulacja osadów poziomu 1 zakończyła się podczas dolnej części okresu preborealnego (yol-dii II), a osady drobnofrakcyjne poziomu 2 narastały aż do dolnej części okresu atlantyckiego (ATj) włącznie, czyli do około 7,7 tys. lat temu. Poziom 3 wytworzył się w krótkim, kilkusetletnim okresie, na początku AT₂, czyli drugiej fazy okresu atlantyckiego. Poziom powstawał począwszy od młodszej części AT₂ do końca (?) okresu subborealnego. Odpowiada to całemu okresowi atlantyckiemu i początkowi okresu limnaea.

Z braku jednak datowań górna granica zasięgu czasowego poziomu 4 nie może być sprecyzowana. Wreszcie powstanie osadów poziomu 5 odpowiada okresowi subborealnemu, a więc fazom górnej limnaea i mya rozwoju Bałtyku.

Osady deluwialne, poza obszarami lessowymi, nie są wyraźniej zróżnicowane litologicznie w profilu pionowym. Przy stosunkowo nikłej miąższości nie odgrywają one większej roli w profilu stratygraficznym holocenu. Jest to zrozumiałe,/ jeśli się zważy na niewielkie możliwości rozwoju procesów deluwialnych ze względu na trwałą pokrywę, przeważnie leśnej roślinności.

W czasie holocenu zmiany warunków klimatycznych były zbyt małe, aby szata leśna na Niżu Polskim mogła ustąpić na korzyść innych zbio-