DSC04533 (2)

« ł. wdWutytfi

eaplyd*

Ryc i-»

Pwrtbgn wrwttł Mm*)i \\dąp‘j WWeww ow«*0*

'V 'OJWOs.ij atom***

• CH/fl tycm ułatw* naukowcom klasyfikację T* nwWtoo* niapy rozwoju lyełww-flo nwępu# po sot«r f są OupoeMmc »*%

Mn* f wutatm Trądu )>dnM odmęt*?. tiora-r**r stYjBma vę mws cała iyclwl nis asayw-j* *ę «n p|c kończą we ? vw okresami (Por mifdmrdri r f i* Sfcmi systomarrt klasyf kac) wakOM)-łWyp, dumy.

Wiek w przybliżeniu’*

W ' dojfaiitóriia jednostki w«k rnotrykainy siaje s*f córa? gorszym kryterium klasyfikacji

uwzględnia potrzeby dokładnego zbadania jednostki i weryfikacji uogólnień zawartych w systemach kiasyftocji wiekowej

2 powyższego wynika, że należałoby również brać pod uwagę średnią długość życia w różnych okresach historycznych. Dokładniej mówiąc, mielibyśmy trudności 2 przystosowaniem obecnych wskaźników średniej długości życie do standardów minionych epok. gdyż na przykład na przełomie XIX i XX wieku przeciętna długość życia w Stanach Zjednoczonych wynosiła 47.3 lat, obecnie liczba ta podniosła się do poziomu 75 2 lat, czyli wzrosła prawie o 28 lat Ponadto współcześnie zwiększyło się również prawdopodotMhstwo dożycia starszego wieku Amerykanie, którzy dziś kończą 65 lat mogą spodziewać się dalszych 16,8 lat życia, w porównaniu z zaledwie >? lalami na przełomie stuleci (National Center for Health Stałistics; I992b, U. S Bureau ot the Census 1992).

Wystarczy tylko porównać obecne amerykańskie statystyki z przeciętną długością życia Rzymianina AD 100 wynoszącą 25 lat. czy też mieszkańca Xllł-wiec2nej Anglii; sięgającą 35 lat! Ponadto trzeba wziąć pod uwagę trudności w naszym zrozumieniu tego. jak w dawnych wiekach wyglądał okras rozwojowy zwany przez nas dzieciństwem W wielu kulturach do końca średniowiecza nie istniało żadne słowo, które by określało to zasadnicze stadium rozwojowe, głównie dlatego że dzieciństwo w naszym rozumieniu tego terminu po orastu nie istniało W większości przypadków pierwsze sześć lat życia określane mianem niemowlęctwa. W tym okresie dzieci przebywały w domu pod opieką matki i uczyły się zwyczajów i obyczajów swojej kultury.

Dzieci w wieku od 6 do 9 lat taktycznie wchodziły w dorosłość Byty od razu posyłane do pracy albo terminowały w jak mś konkretnym zawodzie. W zasadzie nie istniał okres rozwojowy klasyfikowany obecnie jako średnie dzieciństwo, pomijane była także większość albo wręcz całość okresu dojrzewania, ponieważ dziecko wcześnie zaczynało przyjmować obowiązki dorosłego.

Co więcej, termin młodość powszechnie oznaczał kwiat wieku. Po młodości zaś od razu następowała faza określana w wiekach średnich mianem starości ! Ale nie koniec

na tym w wieku lat 20. kiedy większość młodych ludzi w dzisiejszych czasach dopiero

przygotowuje się do kariery, Wilhelm Zdobywca miał już za sobą zwycięską walkę o panowanie w Normandii. Karol Wielki zaś odniósł liczne zwycięstwa w bitwach, zanim otrzymał koronę Franków w wieku 26 lat Dziś również istnieją młodzi ludzie, którzy

______________________________    * Ne*s

PoO^wiOWC t<fminw<7T V9f*^'rsm ńmitCĄ    a^stwrrły «rwh6w

1    '    1    ■■'•*.:'• '    . ~~~    iwpływaiW.^ *• ”*»*i

:    “r --ipll '■ ¹ ir    " .'""•^,l ---- ¹ ■ niirim ..........- i"" ir-_*---h.j.-^vu...    V»>«^V Cobą*

in d» n>rj(imar<al ( 0y >N    H«

_ .    .    ;    /.    v    " **•'    ^ t&a&es \KstS

mają znaczące, a nawet wielkie zasługi w życiu narodu, ale co najwyżej niekczr* z nich unai researćh ir> zdolni są kształtować historię na taką skalą jak ci dwą monarćno^ae iNe wspCKcx.es- yiatai sńncw' i nych społeczeństwach zachodnich istnieje znacznie większe prawdopodobieństwo, te anwysw ttowy -i takie czyny byłyby udziałem .starszych" dorosłych.

Wraz ze zmianami cywilizacyjnymi i postępem technicznym zmieniało się tówriież życie ludzi. Z nastaniem bardziej rozwiniętych systemów podziału pracy pojawiła s\ę potrzeba dodatkowego szkolenia i kształcenia w ramach przygotowania do zawodu, będąca czynnikiem przedłużającym okresy rozwojowe. Wraz z wyółuzerwam życia pojawiły się okresy wczesnej, średniej i późnej dorosłości, a każdy z nich charakteryzuje się odmiennymi cechami W porównaniu z ubiegłymi stuleciami nasze spojrzenie na różne stadia życiowe znacznie się zmieniło. Ponadto oczekuje się. ze w przyszłości systemy klasyfikacji wiekowej będą nadał ulegać zmianom

Wpływ czynników środowiskowych na rozwój człowieka w ciągu życia

Powyższe rozważania sugerują, iż we wszelkich badaniach należałoby brat pod uwagę wpływ czynników środowiskowych Czynniki środowiskowe są to czynniki wpisane we wzajemne stosunki między zmieniającą się osobą a zmieniającym stę światem. W związku z tym do czynników środowiskowych zaliczają się takie elementy, jak kultura, historia i wydarzenia z życzą. Paul Baltes 1,1979.1987J pisze, że na obraz życia jednostki wpływa złożony proces interakcji wielu wpływów środowiskowych Baltes i in. (Baltes, Comełius i Nesselroade, 1979J stoją na stanowisku, że na rozwój jednostki wpływają trzy główne grupy czynników wydarzenia normatywne związane z wiekiem, wydarzenia normatywne związane z historią oraz nionormatywne wydarzeni życiowe.

Czynniki normatywne związane z wiekiem są to te normalne czy typa determinanty, które ściśle wiążą się z liczbą lat danej osoby, a więc raczej dają przewidzieć, ponieważ są podobne dla większości Judzi. Niektóre z nich są biologie na przykład miesiączkowanie czy meoopauza inne czynniki normatywne zw\?