DSC02782 (2)

czającego kontekstu charakterystyczną budową składniową oraz specyficzną więzią znaczeniową i formalną łączącą jej jednostki składowe. Przy czym tekstowa postać wnioskowań odbiega od wzorców czysto logicznych, a rozbieżności wynikają zarówno z nieprzestrzegania kanonów logicznej poprawności wnioskowań, jak i zewnętrznego kształtu stylistycznego. W procesie perswazji kwestia poprawności, czy też prawdziwości lub fałszywośd zarówno przesłanek, jak i wniosku jest kwestią drugorzędną, nad którą dominuje problem siły przekonywania. Przykładem tego mogą być często spotykane w omawianych gatunkach tekstów wnioskowania z przykładów fabularnych Iinductio). Wniosek taki, często ujęty w formę imperatywną, ma słabą doniosłość logiczną, mimo to dla odbiorców wydaje się być wystarczająco uzasadniony, dzięki sile argumentacyjnej przesłanki — opowiadania (noweli) — bazującej na takich czynnikach, jak emocjonalność, dramatyzm, tragizm czy obrazowość, łatwo przytłumiających racjonalny aspekt rozumowania.

Wnioskowanie podporządkowane bywa z reguły dowodzeniu. Uzasadnione przez wnioskowanie zdanie—wniosek pełni funkcję racji potwierdzającej dowodzone twierdzenie. Stąd często strofy, w których ramach zawarte jest wnioskowanie, wprowadzane są wskaźnikami nawiązania wyrażającymi relację p, ponieważ q (spójniki bo, albowiem, bowiem, gdyż), rzadziej frazą metatekstową, np. który na pobłażanie rodziców swoich hordzie każąc, tak soritice argumentował ... GPost 215; a to się stąd pokazuje, że ... Coch; że kto w grzechach się nie czuje, przeto ich nie pamięta, dowodzę ... Rych 689. Spośród analizowanych tekstów najsilniejsze sygnały „dowodzenia” notowano u Rychłowskiego.

Strofa zawierająca wnioskowanie ma wyraźnie dwudzielny układ, narzucony przez schemat wnioskowania: przesłanki — wniosek. Wniosek sygnalizowany bywa w różny sposób:

1.    W dużej części przypadków, zwłaszcza przy indukcji, rolę takich 1 wskaźników pełnią spójniki wynikowe {tedy, przeto, niższą frekwencję mają dlatego(ż), stąd, więc, zaczym, zatym, a przeto(ż), a tak itp.).

2.    Stosowane bywają również formuły metatekstowe. W odróżnieniu od j omawianych dotąd formuł większość stosowanych tu schematów nie ma cha- 1 rakteru toposów i są specyficzne raczej dla poszczególnych pisarzy. Przykła- I dy takich formuł: i tak konkludujemy, że ... GPost 233; zaczym idzie, iż... i GArd 142; stąd poznawamy, że ... GDsz 282; tymi słowy ten wielki i stary I doktor jaśnie naucza, iż ... Rych 686; przyznacie tu wszyscy, chrześcijanie ] namilszy, że... Rych 107. Dla S. Dąmbrowskiego charakterystyczne są i formuły uwydatniające imperatywny charakter wniosku, np. przestrogę tu I bierzcie ... Dąmb 77; uczcie się przeto rodzicy ... Dąmb 77; uczmyż się I stąd ... Dąmb 24.