DSC05830

274

Stanisława Mihilewicz

Procedura badawcza¹

Badania dzieci zdrowych przeprowadzono grupowo w dwóch klasach w obecności nauczyciela. Wypełnianie ankiety i testu nie sprawiało uczniom specjalnych trudności. Wszelkie niejasności były zgłaszane i natychmiast wyjaśniane. Dzieci bardzo chętnie uczestniczyły w badaniu i z dużym zaangażowaniem w skupieniu odpowiadały pisemnie na pytania testowe i ankietowe. Wypełnianie ankiety i testu trwało średnio od 30 do 45 minut.

Badania dzieci z MPD były prowadzone indywidualnie w osobnej sali bez obecności osób trzecich w przyjaznej atmosferze. Wykazywały one bardzo duże zainteresowanie zadaniami testowymi i pytaniami ankietowymi, chętnie je rozwiązując. Badanie jednego dziecka trwało od 1 do 2 godzin ze względu na mniejszą sprawność fizyczną, drżenie zamiarowe i odruchy spastyczne. Często potrzebna była pomoc w wypełnianiu arkusza odpowiedzi.

Analiza zebranych danych

Analiza badań empirycznych rzuciła światło na problematykę szkolnictwa polskiego i jego lękowego charakteru. Stwierdzono, że w środowisku szkolnym dostrzec można czynniki związane z dydaktyczną i wychowującą funkcją szkoły, które wpływają na zaburzenia lękowe odzwierciedlające się w zachowaniu u dzieci. Należą do nich sytuacje:

a)    w których oceniane są wyniki uczenia się (odpowiedzi przy tablicy, sprawdziany, kartkówki);

b)    poprzedzające dokonanie oceny wyników uczenia się (gdy nauczyciel otwiera dziennik, oddaje sprawdziany);

c)    wynikające z relacji uczeń — nauczyciel (zwracanie uwagi przez nauczyciela, zły humor pedagoga, nierówne traktowanie uczniów);

d)    wynikające z relacji uczeń — uczeń (śmiech i ironiczne uwagi innych uczniów w czasie odpowiedzi na lekcjach, atmosfera ostrej rywalizacji o stopnie).

Ad. a) Zarówno dzieci zdrowe, jak i z MPD wywołane do odpowiedzi przeżywają ogromny stres. Dzieci z MPD wstydzą się mówić publicznie, są zamknięte. W tym przypadku zadziałał tu czynnik emocjonalny, gdyż większość z nich ma zaniżone poczucie własnej wartości, związane z niepełnosprawnością, złą sytuacją rodzinną i problemami wieku dorastania, które u tej grupy dzieci zaznaczają się niezwykle mocno. Kolejną sytuacją lękową są klasówki i sprawdziany wiadomości.

1

Badania nad zaburzeniami lękowymi u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym i ich zdrowych rówieśników w środowisku szkolnym wykonała mgr M. Czechowicz pod kier dr S Mihilewicz.