DSC05826 (2)

270

Stanisława Mihilewicz

Ad. I. Postać spastyczna piramidowa to taka. w której upośledzone są ruchy dowolne (odruchowo-warunkowe), dotyczące zarówno prostych, jak i precyzyjnych czynności kończyn. W tej postaci mogą być zaburzone czynności czuciowe dotyczące różnicowania bodźców dotykowych i ucisku, odczuwania ruchu i wibracji. W tym przypadku dzieci mają trudności w ocenianiu i różnicowaniu kształtów, konsystencji i wielkości trzymanego w ręce przedmiotu. Uszkodzeniu ulegąją również drogi wzrokowe przewodzące bodźce z siatkówki oka do kory mózgowej, gdzie następuje ich scalanie i różnicowanie. Następstwem tego może być u dziecka z MPD ograniczone pole widzenia. Nasilenie niedowładu ośrodkowego zależy od stopnia i rozległości uszkodzenia korowej reprezentacji ruchów dowolnych lub drogi piramidowej (R. Podemski, A. Brzecki 1988).

Ad la. Dzieci z tą postacią w porównaniu do innych rodzajów MPD osiągają lepsze rezultaty w zdolności samodzielnego chodzenia, chociaż opóźnienie w tej czynności osiąga około 6—8 miesięcy, a zdarza się również, że nie ma go wcale. Natomiast czynności wykonywane kończyną górną niekiedy gorzej rokują. Rozwój czynności chwytania jest wyraźnie opóźniony. Między piątym a ósmym rokiem życia dziecka z MPD w niedowładzie połowiczym mogą wystąpić zaburzenia ruchowe inne w obrębie ręki. Ruchy te są wolne, odbywają się czasem całym nadgarstkiem i całą kończyną — tak zwane atetotyczne. W tym zespole występują one u prawie połowy dzieci. Trudności ruchowe w tej postaci dotyczą również tułowia. Dziecko od pierwszych miesięcy życia pochyla ciało na porażoną stronę. U tych dzieci łatwo rozwija się skolioza i nierówność ustawienia barków. Ten stan spowodowany jest skróceniem niedowładnej kończyny dolnej, wskutek jej przykurczu w stawie biodrowym i kolanowym. Dzieci, u których niedowład obejmuje lewą stronę ciała różnią się stopniem nasilenia spastyczności od tych, u których porażona jest prawa strona ciała, przeważająca liczba tych dzieci (ok. 80%) posiada rozwój umysłowy w normie.

Ad Ib. Ta postać jest najcięższym rodzajem zespołu MPD pod względem możliwości ruchowych, jak również rozwoju umysłowego. W tej postaci są uszkodzone obie półkule mózgowe w podobnym lub jednakowym stopniu. Objawy dotyczą wszystkich czterech kończyn z przewagą kończyn górnych. Nasilenie niedowładów może być różne — od lekkiego poprzez umiarkowane do ciężkiego. Wiele dzieci pozostaje przez całe swoje życie w wózku inwalidzkim. W postaci niedowładu czterokończynowego u dzieci występują odruchy toniczne szyjne. Każdy ruch głową na boki, do tyłu lub przodu, zmienia napięcie mięśni w kończynach. W konsekwencji uniemożliwia się utrzymanie ciała w pozycji antygrawi-tacyjnej. Obustronne uszkodzenie dróg piramidowych powoduje zaburzenia w zakresie ruchów mięśni twarzy, mięśni połykania oraz języka, co powoduje:

•    zależnie od typu zaburzenia - ubogą mimikę twarzy,

•    trudno kontrolowane nadmierne wyrażanie emocji (śmiech płacz)

•    trudności w zamykaniu ust,

•    nadmierne wydzielanie ślinianek (wyciek śliny).