DSC07806 (2)

WSTĘP

Język łaciński (lingua Latina) był początkowo językiem Latynów (Latini), jednego z wielu plemion zamieszkujących Półwysep Apeniński. Kraina Latynów (Lacjum) stała się kolebką późniejszego państwa rzymskiego. Rzym, założony w 753 r. p.n.e., opanował sąsiednie plemiona, a na przełomie m/II w. p.n.e. zdobył panowanie nad Italią południową i Kartaginą z jej terytoriami w Afryce i Hiszpanii. Wskutek dalszych podbojów powstało imperium, które w II w. n.e. obejmowało ogromne terytorium wokół Morza Śródziemnego. Językiem panującym w zachodniej części imperium był język łaciński. Dzięki niemu pobite kraje poznawały zdobycze myśli grecko-rzymskiej. Cywilizaq'a śródziemnomorska wyrosła, jak wiemy, z bogatej kultury Greków i Rzymian stanowiącej fundament cywilizaq'i europejskiej, w tym również i polskiej.

Polska z przyjęciem chrztu przez Mieszka I wchodzi w krąg kultury europejskiej. Ten doniosły fakt naszych dziejów został zapisany na kartach naszq historii właśnie po łacinie: Messcio dux Poloniae baptizatur. Łacina staje się w Polsce, podobnie jak to było w całej Europie, językiem kościoła, dyplomaqi, szkoły, nauki i piśmiennictwa. Alfabet polski pochodzi od alfabetu łacińskiego, ale musiały upłynąć niemal trzy wieki, zanim został przystosowany do potrzeb średniowiecznej polszczyzny. Gall Anonim, Wincenty Kadłubek, Jan Długosz i inni, pisząc kroniki naszego narodu, nie tylko posługują się mową Rzymian, ale wiele czerpią z pomysłów pisarzy starożytnych. Kunsztowna poezja Jana Kochanowskiego powstała pod wpływem literatury pięknej starożytnych Greków i Rzymian. My, Polacy, uważać możemy język łaciński za nasz drugi niemal język ojczysty. Łacina wywierała wpływ na rozwój języka polskiego, w którym po dzień dzisiejszy obserwujemy wiele wyrazów pochodzenia łacińskiego i greckiego. Potwierdza to terminologia stosowana w wielu dziedzinach współczesnego życia.

W dziedzinie filozofii: racjonalizm (ratio), transcendentalny (transcendere), realizm (rej, realia), optymizm (optimus), utylitaryzm (utilis) i in.

W dziedzinie prawa, polityki, socjologii: konstytucja (constitutio), milita-ryzm (militaria), imperializm (imperium), konserwatysta (conservare) i in.

W dziedzinie sztuki i literatury: artysta (ars), klasyczny (classis, classicus), deklamacja (declamatio), figura (figura), statua (statua), ornament (ornamentom,|, styl (stilus), ilustracja (illustratió), teatr (theatrum), spektakl (spec-taculum), aktor (actor), dekoracja (decoratió), literatura (litteratura), satyra (salira) i in.