DSC07817

30

2. Zauważ, je w j. łacińskim istnieje wiele rzeczowników utworzonych od parndpium perfecń passivi a pomocą różnych przyrostków. Powstały w ten sposób rzeczowniki zakończone na:

-tor łub -sor auditor, -oris słuchacz (nazwa osoby wykonującej czynność);

-io auditio, -onis słuchanie (nazwa czynności);

-um (actum, -i czym

-uI auditus, -us słuch, zmysł słuchu:

-onum auditorium, -ii sala wykładowa (nazwa miejsca czynności);

-ura cultura, -ae uprawa, hodowla, kultura.

Utwórz podobne rzeczowniki od czasowników facio, -ere, feci, factum; instituo, -ćre, institui, institutum; sto, stare, steti, statum i sprawdź, czy istnieją w słowniku (pamiętaj, że od partidpium perfecb passiyi wielu czasowników nie tworzy się wszystkich wyżej podanych typów rzeczowników).

3.    Ok red liczbę przypadek i przetłumacz: exercatu, exercituum, exercitus, magist-ratum, magistradbus, magistratui, comua, comu, diebus, dierum, diem, res.

4.    Odmień przez przypadki l.p. i l.mn.: manus pulćhra et gradlis, magistratus bonus et notnhs.

5.    Zwróć uwagę na rodzinę wyrazów: domus, domesticus, domicilium, dominus, domina, dominicus, dominium, dominari.

Infinitivus perfecti, futuri passivi. Nominativus cum infinitivo.

XIII.

LECTIO TERTIA DECIMA

VARIA

Me scribere vides. (Ego) scribere videor.

Te legere audio. (Tu) legere audlris.

Nos viros bonos esse dicunt. (Nos) viri boni esse dicrmur.

Vos pueilas pulchras esse putant. (Vos) puellae pulchrae esse putamini. Liber a puero lectus est. Liber a puero lectus esse auditur.

Epistula a matre scripta est. Epistula a matre scripta esse videtur. Carmina a poeta recitata sunt. Carmina a poeta recitata esse dicuntur. Poemata a studiósis recitabuntur. Poemata a studiósis recitatum iri speramus. Scriptor a lectoribus audietur. Scriptor a lectoribus auditum iri dicitur.

Multi    I non sunt tales ąuales esse videntur. Solem e mundo tollere

videntur, qui amicitlam e vita tollunt (Cicero).

DE ROMANORUM POETIS CELEBRIBUS

Caesaris Augusti temporlbus tres poetae maximc inclaruerunt: Publius Vergilius Maro, Quintus Horatius Flaccus, Publius Ovid!us Naso. Qui carminibus suis et poematis artificióse composltis non solum apud homlnes aetatis suae, sed etiam apud postóros maxlmam gloriam adepti esse feruntur.

Vergilu clarisslmi sunt Aeneldos (Aeneldis) libri; Horatii Carmina in quattuor libros disposlta omnibus admiratiónem movent; OvidIi autem Meta-morphoseon et Artis amatorlae libri celebrantur.

Horatius, antiqudrum lyricórum Romanórum celeberrimus, lyricam po-esim ex Graecia in Itallam transtulisse tradltur. Qui carminlbus suis homlnis fort imam, vitam et mortem, naturae pulchritudlnem eximfis imaginlbus summa cum arte expressit. Ipse praedixit laudem suam poetlcam perpetuam fore et in omnlum gentlum notitlam perventuram esse. Quae quidem vatici-natlo eum non fefellit.

Multa poetarum carmina non solum antiiąuis temporibus, sed etiam aetate nostra ad exemplum Horatii composlta esse dicuntur. Etiam poetae nostri, Ioannes Cochanovius ille et Matthlas Casimlrus Sarbievius, Horatfi carmina mirifica cum arte imitati sunt.

SENTENTIAE

Pro captu lectoris habent sua fata libelli. (Tcrcntianus Maurus)

Est modus in rebus, sunt certi deniaue fines iii    /    /    /    ,

quos ultra citraąue neąuit consistere rectum. (Horatius)

Haec placu!t semel, haec decies repetita placebit (poesis). (Horatius)

ĆWICZENIA

1.    Przetłumacz:

Matrem filium vocare, vocavisse, vocaturam esse audimus.

Mater filium vocare, vocavisse, vocatura esse auditur.

Filium a matre vocari, vocatum esse, yocatum iri audio.

Filius a matre vocari, vocatus esse, yocatum iri auditur.

2.    Wyraź w konstrukcji ACI i NCI (na wzór ćw. 1) zdania: Patres fiiios educant. Iuvenes verba magistri audiunt.

pra docti multa de Socrate tradunt. Puer orationem legit.