36
Ćwiczenia
1. Utwórz tryb indicativus i coniunctivus wszystkich czasów strony czynnej i biernej od czasownika mitto w 2 os. l.p., a od czasownika accuso w 3 os. I.m.
2. Określ następujące formy: dictum, did, dices, dicar, diceris, pcricras, perieris, periret, pereunt, peribis, laudavisses, laudaverit, lauda, laudari, laudaturus, transtulisse,
I iacentes. dubitaret, pugnabimus, aocipe, dic, respondent, responsurus, respondebit.
3. Poniższe czasowniki zamień na tryb coniunctivus tego samego czasu: es, sunt, erant. fuisti, po t u era t, proderant, adfuit, abest, respondit, eminent, audiverat, pug-nabat.
4. Przetłumacz na j. polski i apisz zauważone zjawiska składniowe: Laocoon I ne patriae ab eąuo Graecorum ligneo periculum immineret, Troianis
admanuit, ut equum delcrent.
Zdania pytające zależne. Consecutio temporum.
VARIA
Quid nunc agis? Dic, quid nunc agas. Cur heri non venisti? Nescio, cur hen non veneris. Quando ad me venies (yenturus es?). Dic, ąuando ad me vcnturus sis. Ezspecto, quid responsurus sis. Quaero, quid sentias.
Pater filium
Pater fillum
rogat
rogabit
rogayerit
quid faciat, fecerit, facturus sit.
rogabat
rogavit
rogayerat
quid faceret, fecisset, facturus esset.
Multi nesclunt, quantam vim scientia habeat (quanta sit scientiae vis). Nescire, quid antę nos homlnes egerint, est in tenebris vivere. Quid sit futurum cras, fugę quaerere. Quid vesper ferat, incertum est. Fide, sed cui fldas, vide! Thaies rogatus, quid esset diffidle: „Se ipsum — inquit — noscere”. Idem rogatus, quid esset facile: .^Aitórum — inąuit — admonere”.
DE DIOGENE
Diogónes Cynlcus, Antisthćnis philosóphi discipulus, quarto antę aetatem nos tram saeculo vixit. Antisthenes, Socritis illlus discipulus, praeceptóris sui doctńnam de vita beata sola in virtute posita praedixisse tradltur. Diogónes tamen, cum Antisthenis, magistri sui, doctrinam a factis alienam esse intclicxis-set, commóda vitae omula abiecit, ut secundum naturam vivćret. Multa de Diogene dicta iocósa narrari scimus.
Diogenes aliąuando accensam lucemam manu tcnens in foro ambulavit, cum dies esset. A civibus interrogatus, cur lucemam accendisset: „Hominem - inquit - quaero”.
Diogenes animadvertens quendam imperite iaculantem, proxfrne scopum consedit, et cum ex eo quaereretur, cur id fecisset: „Ne forte - inquit - ille me feriat”.
Diogenes Socrates furens ab Atheniensibus dicebatur.
1. Przetłumacz na j. łaciński zdania: Powiedz, kiedy żył Diogenes. Wiemy, dlaczego Diogenes odrzucił wszystkie wygody życia. Powiedz, gdzie pracujesz. Pytałam, co przeczytałeś.
2. Pokaż działanie zasady następstwa czasów na przykładzie zdań: Nescio, cui epistulam scribas. Rogas, unde veniam. Rogamus, quando nos visites.
Ablativus absolutus. 1/ flW ? Czasownik fio, fieri, factus sum.
p
w
XVIII.
LECTIO
DUODEVICESIMA
Cum Troia a Grąecis expugnąta esset, Aeneas in Italiam venit.(1rroiaV|“ a GraeÓis expugnata Aeneas in Italiamj^ehit. Cum magister intrat, disęipuli surgunt. Magistro in tran te discipuli surgunt. Studiosis bene respondent lbus ptofesśór gaudet. Te veniente gauddo.; Actis Iabonbus, ąiiies iucunda est.^0 Duobus litigantibus tertius gaudet. Quaerftur, utrum mundus terra stante an . mundo stante terra vertatur (Seneca). Corpóre sano et robusto sed anuno tl 1 aegro et mało vera felicitas non habet locum. Me duce carpe viain! (Ovidiuś)._ ^'Cicerone cónsule Roma a Catilinae coniuratióne liberata est. Mkximas virtutes'; 3A WfarffcJu * i id
c v k- i: ni