DSC07885 (2)

56

CONIUNCTIVUS IMPERFECTI ACTIVI

Tryb przypuszczający czasu przeszłego niedokonanego strony czynnej

Kon. I	Kon. II	Kon. III	Kon. IV	sum, esse, fuj
Singularis
1.    amare-m 2.    amare-s 3.    amare-t	videre-m videre-s videre-t	lcgćrc-m legcre-s leg5re-t	audfre-m audire-s audfre-t	esse-m . esse-s esse-t
Pluralis
1.    amarc-mus 2.    amare-tis 3.    amare-nt	videre-mus yidere-tis videre-nt	legere-mus legere-tis legere-nt	audire-mus audirć-tis audfre-nt	esse-m us esse-tis esse-nt

CONIUNCTIVUS IMPERFECTI PASSIVI

Tryb przypuszczający czasu przeszłego niedokonanego strony biernej

Kon. I	Kon. II	Kon. III	Kon. IV
Singularis
1.    amare-r 2.    amare-ris 3.    amare-tur	yidere-r vidcre-ris videre-tur	legere-r legere-ris legere-tur	audfre-r audire-ris audire-tur
Pluralis
1.    amare-mur 2.    amare-nuhi 3.    amare-ntur	videre-mur videre-mini videre-ntur	legere-mur legere-mini legere-ntur	audire-mur audire-nuni audire-ntur

Coniunctivus imperfecti tworzy się we wszystkich koniugacjach w jednakowy sposób przez dodanie do infinitivus praesentis activi końcówek osobowych strony czynnej lub biernej.

ZDANIA OKOLICZNIKOWE CELU (UT FINALE)

Zdania okolicznikowe celu zaczynają się od spójnika ut (uti) aby, ne aby nie. W zdaniach zaczynających się od spójnika ut (tzw. ut finale ut celowe) orzeczenie występuje w czasie coniunctivus praesentis lub coniunctivus imperfecti w zależności od czasu, w jakim czasie użyte jest orzeczenie zdania nadrzędnego. Jeśli w zdaniu nadrzędnym orzeczenie użyte jest w czasie praesens, futurum I, futurum n (są to tzw. czasy główne), to orzeczenie zdania

okolicznikowe go celu występuje w czasie coniunctWus praesentis. Jeśli w zdaniu nadrzędnym orzeczenie występuje w czasie imperfeclum, perfectum, plusąuamperfectum (są to tzw. czasy historycznej, to orzeczenie zdania okoticznikowego celu występuje w czasie coniunctivus imperfecti, np.^-. Veni-mus, ut te salutemus. Przychodzimy, aby cię pozdrowić, Veiuebamus, ut te snlut&remus. Przychodziliśmy, aby cię pozdrawiać.

ZDANIA PODRZĘDNE DOPEŁNIENIOWE (UT OBIECTWUM)

Podobnie jak zdania okolicznikowe celu zbudowane są zdania dopełnieniowe, np.: Rogas me, ut te visitem. Prosuz mnie, abym cię odwiedził. Zdania dopełnieniowe występują po czasownikach znaczących prosić, starać się, pragnąć, sprawić.

Coniunctwos peiiecti, p\usquampedecl\. Cum histońcum.

XVI; LECTIO SEXTA DECIMA

accipio, -ere, -cepi, -ceptum przyjąć, wziąć accuso, -are, -avi, -atum oskarżać audacia, -ae śmiałość, odwaga, zuchwalstwo

dubito, -are, -avi, -atum wątpić, zastanawiać się, wahać się

du, ducis m (i f) wódz, naczelnik, książę ernineo, -ere, -ui odznaczać się epigramma, -atis n napis, epigram esemplo esse być przykładem fenuna, -ae kobieta gignn, -ere, genui, genltum rodzić, zrodzić hic tu na tym miejscu hospes, hospitis m gość, obcy hostis, -is m, f wróg, nieprzyjaciel iaceo, -ere, -ui leżeć idcirco dlatego, z tego powodu Lacaena, -ae Spartanka Lacedaemomus, -i Sp ar tanin Leonidas, -ae Leonidas, król Sparty, który w bitwie z Persami pod Termopilami w 480 r. p.n.e. poniósł bohaterską śmierć wraz ze swoim oddziałem mellus, lepiej miles, -Itis m żołnierz ■itto, -ere, misi, missum posyłać, rzucać

multltudo, -mis f mnóstwo, tłum ne feceris nie czyń

neminem acc. od nemo, (nuUius, neminij nikt, żaden nubes, -bis / chmura obseąuor, -scąui, -sccutus sum być posłusznym (z dar.)

pereo, -ire, -ii, -itum przejść, ginąć Persa, -ae Pers

prohibeo, -ere, -ul, -itum trzymać z dala, powstrzymywać, zabronić (por. prohibicja)

prope (z acc.) blisko, obok quidam, ąuaedam, ąuoddam pewien, jakiś rescribo, -ere, -psi, -ptum odpisać sagitta, -ae strzała

sanctus, -a, -urn poświęcony, święty, wzniosły

scutum, -i tarcza

Simonides, -is Symonides z K.eos, 556 — 468 p.n.e., sławny liryk grecki S par ta, -ae Sparta Thermopylae, -arum Tcrmopile umbra, -ae cień

Xerxes, -is Kserkses, król perski, syn Dariusza