DSC07887 (2)

1

60

Udo, IIP ta sian wierayć, ufhć forum. -i rynek, plac targowy fiuta przypadkiem

furo, •&*, Audi szaleć, wściekać się iaculor. -iii, tecolatns sum rzucać pocis-Idem, miotać

ky rritr niezręcznie, nieumiejętnie inquit rzecze

inirrrogo, -żre, -avi, -atum pytać iocósms, -a, -am żartobliwy, ucieszny lucerna, -ae lampa, światło pnucme (z acc.) najbliżej, bardzo blisko ęuero, -en, ■rfri, -stłum pytać, szukać, starać się o coś ąaando kiedy

qaantus, -a, -urn jak wielki acopus, -i cel, kres

Socrates, -is Sokrates, 469—399 p.n.e. wybitny filozof grecki, nauczyciel Pla. tona i widu późniejszych twórców szkół filozoficznych teoćbrae, -arom ciemności, mrok Thales, -etis Tales z Miletu, ok. 625—545 p.n.e., grecki filozof, matematyk astronom, kupiec i podróżnik, zalicza, ny do siedmiu mędrców resper, -eri wieczór, pora wieczorna

ZDANIA PYTAJĄCE ZALEŻNE

Zdania pytające zależne rozpoczynają się od zaimków pytających oraz przysłownych: quis, quid, uter, ąualis (w różnych przypadkach), ubi gdzie?; unde skąd?; quo dokąd?; cur dlaczego?; quare dlaczego?; oraz partykuł pytajnych: ne czy; mim czyż?; nonne czyż nie?; w pytaniach rozłącznych czy... czy używa się; utrum ... an ... an; ne ... an ... an; an ... an.

Orzeczenie w zdaniach pytających zależnych występuje w koniunktiwie. Użycie odpowiedniego czasu koniunktiwu określa zasada następstwa czasów, czyli consecutio temporum, która uzależnia czas koniunktiwu od:

1)    czasu orzeczenia zdania nadrzędnego,

2)    stosunku czynności zdania podrzędnego do czynności zdania nadrzędnego. W zdaniu nadrzędnym orzeczenie może występować w czasie głównym (praesens, futurum I i II) lub historycznym (imperfectum, perfectum, plus-quamperfectum). Stosunek czynności może być równoczesny, uprzedni lub następczy.

CONSECUTIO TEMPORUM Zasada następstwa czasów

1) Jeżeli w zdaniu nadrzędnym orzeczenie występuje w którymś z czasów głównych, czynność:

równoczesną wyraża    coniunctivus praesentis,

uprzednią wyraża    coniunctivus perfecti,

następczą wyraża partidpium futuri activi + sim, sis itd.

w zdaniu nadrzędnym orzeczenie występuje w którymś z czasów

fl^ych, aynnotó:

HHH ^w»^rłił

^,4Ldnią «y^raza

H ■

coniunctivus imperfecti, coniunctivus plusąuamperfecti, participium futuri activi + essem, esses itd.

fjp-'    quis    veniat.

_{nlerrog°>    quis    venerit.

yideo.    quis    venturus    sit.

Pylon    ^k,°

mkfa    Kopnycidt

kto przyjdzie.

quis veniret.

^tetrogabam.

quis venisset.

yjdeb^®'* quis venturus esset.

Pytałem, Widziałem,

kto przychodził, kto przyszedł, kto przyjdzie.

Zasada następstwa czasów działa w większości zdań podrzędnie złożonych. j« _się do niej poznane wcześniej zdania celowe, dopełnieniowe, okoliczne czasu (por. lekcje XV i XVI).

XVIII.

LECTIO

DUODEVICESIMA

Ablativus absolutu*.

Czasownik łio, łieri, factus sum.

adioogo, -ere, -iunxi, -iunctum przyłączyć, przywiązać (ang. adjoin,fr. adjoindre, por. adiunkt)

aeger, -egra, -egrmn chory Aegyptus, -i Egipt Ąfrica, -ae Afryka arbitrami, -3 wyrok, panowanie Asia, -ae Azja

ararida, -ae skąpstwo, chciwość beoe dobrze

Mannia, -ae Brytania candidos, -a, -um jasno biały, czysty, jasny caritas, -ads / wysoka cena, drożyzna carpo, -ere, carpsi, carptuin skubać, zrywać

Cartbago, -mis/Kartagina Cartbaginienses, -fum m Kartagińczycy CatiJina, -ae Katylina, przywódca spisku za konsulatu Cycerona coDiaratfo, -ónis f sprzysiężenie, spisek

consulo, -ere, -Ifii, -ul tum radzić komuś, troszczyć się (z dat.), pytać o radę, radzić się (z acc.)

[creo, -ire, -iw, -atom stworzyć, wybrać Dacia, -ae Dacja desum, -esse, -fin być nieobecnym, brakować

deterior, -ms, niższy, gorszy derinco, -ere, -md, -rictmn zupełnie pokonać, zwyciężyć

dinuco, -ire, -avi, -aton walczyć, silić się dirao, -ere, -ni, -utmn zrywać, zburzyć dominor, -ari, -atus sam być panem, panować (por. dominować, dominacja) exigo, -ere, -egi, -actam wypędzić, doko-| nać, wykonać

exdpio, -ire, -dpi, -ceptm wydobyć, wy-jąć

expeIlo, -ere, -pili, -pakum wypędzić, odpędzić