riału badawczego (rzeczywistym wykorzystaniem metod, techtj i narzędzi badawczych), opracowywaniem zebranych materią (w tym również z pisarskim opracowywaniem wyników baM W tym ujęciu składniki metody naukowej są utożsamiane z gjy nymi etapami badań naukowych.
Drugie znaczenie — bardziej zawężone — sprowadza istotę fjal tody naukowej tylko do czynności związanych z pozyskiwani^! materiałów badawczych, które mają służyć rozwiązywaniu określ©, nych problemów naukowych. Jest ono bliskie rozumieniu metody naukowej w węższym znaczeniu przez S. Kamińskiego, który spro-wadza ją: wyłącznie do sposobów rozwiązywania problemów teoretycznych lub zadań praktycznych213.
■ W literaturze metodologicznej, a jeszcze bardziej w praktyce badawczej, częściej wykorzystywany jest termin „metoda badań” (metoda naukowa) w węższym znaczeniu. Jeśli jednak chcielibyśmy powiedzieć, że dany problem został rozwiązany w sposób naukowy czy z wykorzystaniem metody naukowej, wówczas uzasadnione jest użycie terminu „metoda badań” w szerokim znaczeniu.
W różnych opracowaniach z zakresu szczegółowych metodologii badań społecznych można spotkać również inne definicje metody badań, które chociaż różnią się w słowach użytych do zdefiniowania tego pojęcia, to w samym rozumieniu jego istoty nie wykazują zasadniczych różnic. Na przykład S. Nowak przez metodę badań rozumie powtarzalny i skuteczny sposób rozwiązywania ogólnego
problemu badawczego" , a przez metodę badań empirycznych
określony, powtarzalny sposób uzyskiwania pewnego typu informacji o rzeczywistości, niezbędnych dla rozwiązania określonej typu problemu badawczego, szukanie odpowiedzi na pytanie określonego rodzaju przez szeroko przyjmowaną obserwację rzeczki" stości215. Według A. Kamińskiego, metoda badań to zespól teo
retycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumenld-nych, obejmujących najogólniej całość postępowania badacza, zmie-
213 S. Kamiński: Nauka i metoda..., op. cit., s. 201.
214 Metody badań socjologicznych. Op. cit., s. 13.
21 s SI Nowak: Metodologia badań socjologicznych. Warszawa 1970, s. 237.
^ Według H-:asd który 1 tjzalę dostęp < badawcze w na sól dochodzeni Wskazuje Jnśa badawczymi a jąco: Podczas naukowe 10$ zajmuje się be metod a specy W metodi robocza”, uż; w sensie roW sóbwykonóŚ cjonalną drą sadnionego221 znaczy może mów (nawet gdyjej zakres Z analiz
wspomniano ku z pojęcien
‘‘A. Kamiński;! 1 Wrocław 1970^ $• Kownach I |£,lc%rG
Ibid
■i 'fil fl !jrl®