DSCF0068

^r- Wikainifc odwiertowy ciśnienia albo odwiertowy gradient ciśnienia (WvP) — różnica ciśnień wgłębnych na jeden metr głębokości odwiertu.

s.    Gradient (stopień) ciśnienia złożowego (vP«) — różnica ciśnień w złożu na jeden metr różnicy głębokości.

t.    Przeciwciśnienie P_rc — ciśnienie w odwiercie na poziomie stropu złoża (jest ono równe ciśnieniu głowicowemu zwiększonemu o ciśnienie słupa płynu (gazu i cieczy), czyli tzw. przybitki (P_rl>). Stosowane jest ono jako skuteczne zabezpieczenie przeciwko przebitkom (zdrenowaniem) gazu w złożu, czyli niepożądanemu przedostaniu się (przęślizgowi) gazu ze złoża ropnego; należy stosować przeciwciśnienie wykonane przez przybitkę ropną, czyli ciśnienie odpowied-dnio wysokiego słupa ropy, a nie przeciwciśnienie samego tylko słupa gazu.

u.    Ciśnienie przyrównane P_r = P : P*_r (podobnie jak dla temperatury przyrównanej T, — T : T_kr).

w. Ciśnienie pseudokrytyczne = x" P*r, gdzie •/ oznacza koncentrację wyrażoną liczbą dziesiętną (podobnie dla temperatury pseu-dokrytycznej T** = y • T*_r).

z. Ciśnienie pseudozredukowane P_pir = P : P_ptk (podobnie jak temperatura pseudozredukowana T_psr=T : T_p,„).

Na rys. 141 podano przykładowo specjalnie wybrany stan w odwiercie eksploatacyjnym, w rzeczywistości raczej nie spotykany. Odwiert dowier-cono do głębokości H metrów, miąższość poziomo zalegającego pokładu (złoża) wynosi m i jest przewiercona na długości p_w. Rury okładzinowe ó⁵/®*' zacementowano nad stropem do głębokości H_em — licząc od góry, następnie zapuszczono 4" traconki z uszczelniaczem (pakerem) perforowane na całej długości H_Xr\ zakładka traconek wynosi H-₀; rury wydobywcze są wypełnione aż do zaworu 5 cieczą (ropą), a w przestrzeni międzyrurowej w czasie pomiaru ciśnień statycznych ciecz dochodziła do wysokości H_c„ zaś podczas eksploatacji (przestrzeni międzyrurowej) za pomocą pompy wgłębnej H._r. Ponad cieczą znajduje się gaz. Podczas wydobywania płynu złożowego (ropy) spoza rur (z przestrzeni międzyrurowej), a więc przy zamkniętym zaworze 5 a przy otwartych zaworach 3, 4 oraz 7, płyn złożowy wypełnia oczywiście wszystkie przewody od przestrzeni między rurami aż do rurociągu przy separatorze, przepływając przez mały otwór w zwężce produkcyjnej 12.    •

Dla oznaczania ciśnień panujących na różnych głębokościach, w okresie gdy poziom płynu złożowego znajduje się w przestrzeni międzyrurowej na głębokości H_ęi czy też na wysokości H_cr, będziemy odcinali wartości ciśnień wgłębnych w ata prostopadle do osi odwiertu po jego lewej stronie. Wykres wskazuje, że ciśnienie pierwotne, czyli złożowe statyczne, tuż po dowierceniu wynosiło P-_ip albo krótko P-_p. Równocześnie ciśnienie głowicowe pierwotne o tej samej wielkości, zmierzone na manometrze przy głowicy, gdy zawór jest otwarty, wynosiło P_f,„ albo krótko P_0P; małe ciśnienie słupa ropy od wysokości H do manometru może być przy tym pominięte.

W jakiś czas później, w dowolnie wybranym okresie eksploatacyjnym, ciśnienie denne statyczne, o którym zakładamy, że jest ono na tym poziomie równe ciśnieniu złożowemu statycznemu (oczywiście mierzone w czasie przerwy eksploatacyjnej i po ustaleniu się ciśnień statycznych), wynosi P_dł = P„. Po ponownym podjęciu ruchu wydobywczego zmierzono, że ciśnienie denne dynamiczne (ruchowe) spadło do wartości P_dr. Na ciś-

182