DSC06870

skich. małorolnych. Zaczyna więc szybko ulegać przeobrażeniom tradycyjne wychowanie na wychowanie nowoczesne, zinstytucjonalizowane, czego wyrazem są upowszechniane przedszkola, orga-; r wane i wprowadzone zbiorcze szkoły gminne o przedłużonym dniu nauki, z półinternatami we wsiach, w każdej gminie, zgodnie z postulatami nowej reformy szkolnictwa w Polsce.

W środowiskach miejskich i przemysłowych przeobrażenie rodziny następuje w o wiele szybszym tempie niż na wsi, w miastach około 70% stanowią rodzice, którzy oboje pracują. Tacy rodzice — często pracujący na różne zmiany — nie zawsze są w stanie zapewnić dzieciom w domu opiekę wychowawczą po ich powrocie ze szkoły. W związku z tym obserwuje się w wielu osiedlach wielkomiejskich i przemysłowych, fabrycznych dzieci przed domami na placach, pozbawionych opieki wychowawczej. W niektórych miejskich osiedlach mieszkaniowych organizuje się w ramach prac społecznych opiekę pedagogiczną nad dziećmi, ale to nie wystarcza, bo dzieci, zwłaszcza obojga rodziców pracujących, wymagają stałej, systematycznej opieki pedagogicznej.

POTRZEBA POMOCY PEDAGOGICZNEJ RODZIME

W związku z przeobrażeniami współczesnego życia w środowiskach miejskich i przemysłowych współczesna rodzina miejska wymaga trwałej, zinstytucjonalizowanej pomocy pedagogicznej. Taką pomoc może zapewnić tylko nowa zreformowana szkoła środowiskowa poprzez przedłużony dzień pracy szkolnej — półinternat, w którym dzieci po zakończeniu lekcji otrzymują wyżywienie pełnokaloryczne (obiady, podwieczorek), mają zorganizowany wolny czas poprzez wychowanie fizyczne, gry i zabawy na powietrzu, wycieczki, wychowanie estetyczne, a po odpoczynku odrabiają w szkolnym półinternacie lekcje na dzień następny pod opieką pedagogiczno-dydaktyczną nauczycieli wychowawców. W ten sposób dopiero około godziny 17—18 dzieci wracają do domu rodzinnego, w którym najczęściej są już rodzice po powrocie z pracy lub ktoś ze starszego rodzeństwa.

Jak więc widzimy, tradycyjna rodzina z tradycyjnym wychowaniem ustępuje rodzinie nowoczesnej tak na wsi, jak i w środowiskach miejskich i przemysłowych. Ta nowa rodzina nie jest

a

w stanie zapewnić należytego wychowania dzieciom w nowych warunkach industrializacji, w epoce przemian naukowo-technicznych i w związku z tym wiele dotychczasowych funkcji wychowawczych rodziny przejmuje współczesna szkoła podstawowa, a z kolei przejmie je w szerszym zakresie przyszła 10-letnia szkoła średnia, obowiązkowa do 18 r. życia.

Mimo tych przeobrażeń rodzina współczesna posiada dominującą rolą wychowawczą i jest podstawową grupą społeczną i fundamentem prawidłowego rozwoju społecznego. W rodzinie kształtuje się zarazem życie całego społeczeństwa, bo rodzina nie tylko przez prokreację potomstwa zapewnia regenerację społeczną, ale jednocześnie przez wychowanie wprowadza swoich w prawidłowe życie grupy społecznej, a następnie w życie grup sąsiedzkich i całego społeczeństwa.

Rodzina jako grupa pierwotna oparta na więzach krwi pozostaje nadal ogniwem niezastąpionym życia społecznego, jako podstawowa grupa w życiu społecznym jest nadal ośrodkiem kształtowania się podstaw osobowości.

Badania naukowe zarówno socjologiczne, jak i pedagogiczne wykazują, że nie można zastąpić w pełni rodziny, ale należy dążyć do współpracy rodziny z różnymi instytucjami, a przede wszy-tkim ze szkołą, opartą na podstawach naukowych psychologii, pedagogiki, socjologii. Rodzina wprowadza dziecko w podstawowe dziedziny życia, tu przez naśladownictwo uczy się ono Istotnych form współżycia. W życiu rodzinnym zaprawia się dziecko do wykonywania pewnych funkcji związanych ze środowiskiem, w którym żyje rodzina. W środowisku rodzinnym zdobywa też dziecko podstawowe umiejętności przystosowania się w przyszłości do zmiennych sytuacji społecznych. Tu styka się z problematyką ideałów i wartości oraz zdobywa umiejętności współżycia i zachowania się zgodnego z wymaganiami aktualnego życia społecznego i kulturalnego w nowych warunkach ustroju socjalistycznego.

Trzeba sobie jednakże uświadomić istotne cechy w przeobrażaniu się współczesnej rodziny, a tą podstawową cechą, dominującą obecnie — to włączanie kobiety do pracy zawodowej, co nie jest już przejściowym zjawiskiem, lecz coraz bardziej powszechnym i trwałym faktem. Kobieta jako żona i matka, i pracownik staje