DSCF4950

WSTĘP

W listopadzie 1918 r., po 123 latach niewoli, państwo polskie odzyskało niepodległość. Najważniejszym zadaniem pierwszych rządów było nadanie państwu trwałego i zapewniającego bezpieczny byt kształtu terytorialnego, a także połączenie w jeden system ziem będących dotychczas w różnych orga-9 W    nizmach państwowych. Należało zorgani zować jednolitą armię, odbudować

] 5 mm zniszczoną gospodarkę, w zakresie prawodawstwa opracować nowy system 43 JS prawa karnego, cywilnego, administracyjnego, pracy. Problem więziennictwa był jednym z dziesiątków zagadnień czekających na reformy.

^ I Ocena polskiego systemu penitencjarnego lat 1918—1939 jest niełatwa.

103 mm Był on obiektem sprzecznych osądów. Poddawali go krytyce przedstawi-141 B ciele °P^ozy^cj^ demokratycznej, endecji, atakowała go skrajna lewica.

|    Z drugiej strony nie można mu odmówić wielu postępowych rozwiązań. Mło-

^ Jf    demu państwu, mimo olbrzymich trudności gospodarczych, dość szybko udało

się stworzyć zwarty system więziennictwa, oparty na najnowszych osiągnięciach nauki prawa. System ten zakładał jako główny cel wymierzanej kary ^ ^    B    wychowanie więźnia poprzez pracę i umoralnienie, przy jednoczesnym za-

205    B    łożeniu, że pobyt w więzieniu powinien odstraszać od popełniania przestępstw.

Stąd też mimo protestów zdecydowano się na utrzymanie więzienia świętokrzyskiego. Dzięki zaangażowanej pracy Departamentu Karnego Ministerstwa Sprawiedliwości dość szybko opracowano regulaminy więzienne, zadbano o zaopatrzenie więzień w ubrania, bieliznę, lekarstwa, książki oraz podręczniki. Utworzono sieć szpitali, aptek, szkół i warsztatów. Śmiertelność, która w latach 1918-1920 sięgała 15 procent stanu osadzonych, w połowie lat dwudziestych spadła do 7 procent¹.

Nie zapomniano o szkoleniu zawodowym pracowników więzień, organizując kursy, a następnie szkołę przy Departamencie Karnym. Dopuszczono też do udziału przedstawicieli społeczeństwa poprzez tworzenie komitetów

9

1

M. Czerwiec, Więzienioznawstwo, Warszawa 1958, s. 213.