DSC06407 (2)

II Pojęcie zmiennej

Weźmy jako przykład taki termin, jak: poziom aktywacji organizmu. Jest to pewna cecha, właściwość przysługująca ~ w różnym stopniu — każdemu organizmowi ludzkiemu (i nie tylko, ale nas będzie interesował tylko człowiek). Mówiąc inaczej, to co nazywamy poziomem aktywacji organizmu przyjmuje różne wartości dla poszczególnych osób. Jeżeli

0    danej właściwości możemy powiedzieć, że przyjmuje ona różne wartości, to jest to zmienna (ang. yariable). jlak definiują zmienną np. F. N. Kerlinger (1964, s. 32): zmienna jest właściwością — cechą (property), która przybiera różne wartoścTjl tak

| zmiennymi są: płeć, poziom wykształcenia, poziom aspiracji, poziom aktywacji, inteligencja, neurotyzm, ekstrawersja, lęk, poczucie winy._J

Ze względu na wielkość zbioru, z którego dana zmienna przyjmuje wartości przyjęło się wyróżniać dwa rodzaje zmiennych: a) zmienne dwuwartościowe (inaczej dychotomiczne)

1    b) zmienne wielowartościowe. Przykładem „a” może być zmienna „płeć”, gdyż przyjmuje ona tylko dwie wartości: „mężczyźni” i „kobiety”. Przykładem „b” jest „neurotyzm” — zmienna ta dla osób w populacji przyjmuje wiele różnych wartości.

Odróżnia się zmienne dychotomiczne, które w naturalny sposób przyjmują tylko wartości ze zbioru dwuelementowego od zmiennych zdychoiomizowanych, którymi są zmienne de facto wielowartościowe, ale które badacz dla jakichś celów sprowadził do postaci dwuwartościowej. Przykładowo, mógł on potraktować w ten sposób zmienną „wzrost” przez wyróżnienie tylko dwóch jej wartości: „wysoki” (powyżej 170 cm) i „niski” (poniżej 170 cm).