DSCF6843

144

7. Oznaczanie ołowiu

Strącanie ołowiu w postaci chromianu stanowi podstawę dokładnej metody jego oznaczania. Stosowalność tej metody jest jednak dość ograniczona na skutek nierozpuszczalności większości chromianów. Dlatego w analizach złożonych oddziela się najpierw ołów strącając go jako siarczan, następnie rozpuszcza się osad PbSO„ w octanie amonu i ponownie strąca w postaci chromianu ołowiu (U).

Wykonanie oznaczenia

Badany roztwór rozcieńczyć w zlewce o poj. 200-250 ml do obj. 50 ml, dodać 5 ml stężonego kwasu siarkowego, wymieszać i odparować nie dopuszczając cieczy do wrzenia. Po całkowitym odpędzeniu wody ogrzewać do wystąpienia obfitej pary kwasu siarkowego. Po ostygnięciu dodać 30-50 ml wody i pozostawić na ok. 30 min. Osad PbS0₄ odsączyć na sączku z bibuły i przemyć rozcieńczonym kwasem siarkowym (1 : 20). Następnie osad należy rozpuścić w niewielkiej ilości (25 ml) gorącego 40% roztworu octanu amonu zawierającego 5% kwasu octowego. Kwas octowy zapobiega wytrącaniu się zasadowego chromianu ołowiu. Gdyby roztwór był mętny, przesączyć go przez ten sam sączek. Sączek po rozpuszczeniu się osadu przemyć starannie gorącą wodą i sprawdzić całkowitość rozpuszczenia i odmycia PbS0₄ (np. AKT). Przesącz rozcieńczyć do ok. 250 ml, ogrzać do wrzenia i dodać 10 ml 10% roztworu K₂Cr₂0₇. Całość należy ogrzewać jeszcze w ciągu kilkunastu minut, aż osad z żółtego stanie się pomarańczowy. Gdy roztwór z osadem ostygnie, odsączyć go na tyglu G4 i przemyć wodą w celu odmycia jonów chromianowych. Tygiel z osadem suszyć do stałej masy w temp. 393 K (120°Q.

Zawartość ołowiu w analizowanej próbce obliczyć mnożąc masę osadu przez 0,6378. Teoretyczny mnożnik analityczny wynosi 0,6411. Empiryczny jest nieco mniejszy, gdyż osad adsorbuje nieznaczne ilości chromianu potasowego.

8. Oznaczanie glinu w postaci oksychinolinianu glinu

Ze słabo zakwaszonych roztworów soli glinowych 8-hydroksychinolina (zwana też oksyną lub oksychinoliną) strąca ilościowo jony glinowe w postaci żółto-zielonego osadu:

Al³⁺ + SCjH^OH) (C^HgNOjjAl + 3H

Otrzymany krystaliczny osad oksynianu glinu odsącza się, przemywa, suszy w temperaturze 120-140°C i waży.

Oksy ni an glinu jest chelatem o wzorze:

Podobnie jak większość soli wewnątrzkompleksowych, jest trudno rozpuszczalny w wodzie. Rozpuszcza się natomiast w rozpuszczalnikach niepolar-nych (CHCI3, CC1₄, OjHj), co wykorzystuje się do oznaczenia kolorymetrycznego glinu. 8-hydroksychinolina reaguje z wieloma jonami metalami dwu- i trójwartościowych, dlatego należy je usunąć lub zamaskować. Jako odczynniki maskujące stosuje się cyjanki, EDTA lub kwas winowy. Zaletą metody jest bardzo mały mnożnik analityczny (0,0587).

Wykonanie oznaczenia

Otrzymaną próbkę rozcieńcza się do objętości 150 ml, dodaje 1-2 krople kwasu solnego (1 : 1), ogrzewa do temperatury około 80°C, dodaje 10 ml 5% roztworu 8-hydroksychinoliny w 2% roztworze kwasu octowego. Następnie dodaje się 15% roztwór octanu amonu aż do momentu, gdy przestanie strącać się oksynian glinu, potem dodatkowo jeszcze 25 ml. Żółte zabarwienie cieczy nad osadem wskazuje na obecność nadmiaru oksyny w roztworze.

Całość pozostawia się przez godzinę nie ogrzewając jej, po czym osad należy odsączyć przez tygiel z dnem porowatym G4, przemyć małą ilośdą gorącej wody, a następnie zimną do całkowitego odbarwienia przesączu. Tygiel z osadem suszy się w temperaturze 130-140°C do stałej masy.

Klarowny, żółty lub żółto-pomarańczowy przesącz mętnieje na skutek wypadania samej oksyny, która jest trudno rozpuszczalna w zimnej wodzie, lub oksynianu glinu, który nie zdążył całkowicie wykrystalizować. W takim przypadku należy mętny przesącz ogrzać do wrzenia. Całkowite zniknięcie zmętnienia podczas ogrzewania jest dowodem, że glin został całkowicie wytrącony, a wzięto tylko zbyt duży nadmiar 8-hydroksychinoliny.

Zawartość glinu w osadzie otrzymuje się mnożąc jego masę przez 0,05870.