DSCF9928

tedrę, na wniosek większości członków Instytutu (9 głosami przeciw 2), objąć miał primo loco Juliusz von Schlosser (imający ve-niam legendi od 1893 r.), secundo loco Max Dvorak. Sprawa skomplikowała się jednak, gdy Schlosser ze względu na swoje zainteresowania muzealne odmówił przyjęcia katedry po Wiokhoffie, a Rada Wydziału, stojąca ponad Instytutem, postanowiła powierzyć katedrę historii sztuki młodemu uczonemu z Grazu, Józefowi Strzy-gowskiemu. W ostatecznym wyniku i Dvorak, i Strzygowski otrzymali katedry; na żądanie tego ostatniego jego katedra nazwana została I Katedrą Historii Sztuki, katedrę zaś Dvorśka zaczęto oznaczać jako II Katedrę Historii Sztuki ²¹.

Wprawdzie Dvorak od 1902 r. był najbliższym współpracownikiem Wickhoffa, a później został jego następcą na katedrze w Instytucie, wydaje się jednak, iż bez porównania większy wpływ wywierał na niego Riegl niż Wickhoff. Riegla bowiem pociągała zawsze teoretyczna spekulacja, którą na swój sposób uprawiał i rozwijał również Dvorak, zwłaszcza po 1915 r., podczas gdy Wickhoff miał umysł mało skłonny do spekulacji filozoficznej. W tej sytuacji Dvorak był jakby następcą Riegla, tak jak Schlosser był następcą raczej Wickhoffa niż Dvofaka. Niemniej za pośrednictwem Wickhoffa wpływ metody historycznej uprawianej w Instytucie w duchu reformy Siekła zaznaczył się w pierwszym okresie twórczości naukowej Dvoraka w sposób wyraźny i decydujący-

W zakresie nauczania zarówno Thausing, jak też Wickhoff, a później Schlosser podtrzymywali, podobnie jak niegdyś Eitel-berger, związek z muzealnictwem, charakterystyczny dla szkoły wiedeńskiej (a później dla krakowskiej historii sztuki od czasów Mariana Sokołowskiego) i odbywali zajęcia instytutowe z historii sztuki przed obiektami muzealnymi²². W duchu tej tradycji 1 II 1906 r. Dvofak uzyskał pozwolenie na odbywanie wykładów w poniedziałki w Kumsthistorisches Miuseum ²⁸.

Obraz działalności naukowo-dydaktycznej Dvordka nie byłby pełny bez uwzględnienia jego stosunku do sprawy ochrony zabytków. Jeszcze za życia Wickhoffa, w 1905 r. został Dvofśk w wieku 31 lat generalnym konserwatorem Centralnej Komisji do Opie-ki nad Dziełami Sztuki i Pomnikami Historycznymi (Zentralkom-mission fur Erforsdhung und Erhaltung der Kunst- und histori-schen Denkmaler) i godność tę piastował, do koócążyeia, przeprowadzając zasadniczą, reorganizację austriackiej służby konserwatorskiej, a *po I wojnie światowej, w 1920 r., rozwinął ożywioną działalność na rzecz pozostawienia w Austrii dzieł sztuki. Milowym słupem w dziedzinie opieki nad zabytkami stała się jego praca Katechismus der Denkmalpflege (Katechizm ochrony zabytków; 1916)

Nie mniej zasłużony był Dvofak jako wydawca na polu historii sztuki. W roku 1907 zapoczątkował rocznik „Runstgeschichtliches Jahrbuch der k. k. Zentralkommission fur Erforschung und Erhal-tung der Kunst- und historischen Denkmaler”, od 1921 r. pod nagłówkiem „Wiener Jąhrbuch der Kunstgeschichte” wychodzący do dzisiaj. Pod jego redakcją ukazywała się austriacka inwentaryzacja zabytków sztuki Osterreićhisćhe Kunsttopographie (t. 1 - 17, 1907 - 18) i sam napisał wstęp do tomu pierwszego, ustalając charakter wydawnictwa (Einleitung, s. XII - XII). Przez szereg lat redagował zainicjowaną przez Wickhoffa inwentaryzację iluminowanych rękopisów w Austrii (Beschreibendes Verzeichnis der illuminierten Handschriften in Osterreich, t. 4-8, 1911 -17). Własny ponadto wkład naukowy w bliskie mu dzieło inwentaryzacji wniósł przez opracowanie wspólnie z B. Matójką zamku w Rudnicach, w ramach czeskiej inwentaryzacji zabytków sztuki (Soupiś pamdtek historickych a umóleckych v kralovstvi će-skśm, 1907; w wersji niemieckiej BÓhmische Kunsttopographie, 1910). Na koniec, od chwili założenia w 1908 r. w Frankfurcie nad Menem Gesellschaft fur deutsche Kunstwissensohaft — pod tą nazwą występuje w korespondencji Dvorśka Deutscher Ve-rein fur Kunstwissenschaft — razem z Georgiem Dehiem i Adolfem Goldschmidtem brał wiodący udział w przygotowaniach do urzeczywistnienia zakrojonego na miarę «Monumenta Germa-niae Historica» wydawnictwa «Monumenta artis Germaniae»,

0    których pisał w 1919 r. Jarosławowi Gallowi, że „w wielkiej mierze są moim dziełem” (z velke ćasti jsou mym dilem) ²⁵.

Do obu swoich poprzedników podchodził Dvorak z najwyższym pietyzmem, a nekrologi, poświęcone Rieglowi w 1905 r.

1    Wickhoffowi w 1909 r., stały się dla niego okazją do sformułowania metodologicznego credo ²⁸. W roku 1908 razem z A. Burdą wy-