DSCN0426 (2)

zębate stożkowe przenoszą ruch obrotowy korby na wrzeciono. Do wiercenia otworów średniej wielkości (do średnicy 25 mm) służą wiertarki piersiowe. Dla osiągnięcia najlepszej prędkości skrawania mechanizm wiertarki piersiowej przenosi ruch obrotowy z korby ręcznej na wrzeciono nie bezpośrednio, lecz za pomocą przekładni z dwóch par kół zębatych, zwykle ókrytycłi osłoną ze względu na bezpieczeństwo pracownika. Z‘ osłony wystają dwa kwadratowe czopy. Zależnie od tego, na który z czopów założymy korbę ręczną, otrzymujemy szybszy lub wolniejszy ruch obrotowy wrzeciona.

Aby usprawnić pracę i zwiększyć jej wydajność, zamiast korby ręcznej stosuje się silnik elektryczny lub urządzenie pneumatyczne. Wiertarka elektryczna (rys. 835) ma wbudowany w swój korpus silnik elektryczny i z tego względu masą jej wynosi od 1,5 do 10 kg zależnie od największej średnicy wiercenia, którą można zmieniać, przeważnie w granicach od 2 do 25 mm. Prędkość obrotowa wrzeciona wynosi 350-^-3600 obr/min. Wiertarka pneumatyczna napędzana sprężonym powietrzem o ciśnieniu 5-^-8 at ma niewielkie wymiary i waży około 1,5 kg. Wiertarki takie stosowane są rzadko.

Rysunek 84 przedstawia wiertarkę stołową o napędzie elektrycznym.

Głównymi częściami wiertarki stojakowej (rys*. 85) są: kadłub, wrzeciono, stół i mechanizmy napędowe. Kadłub stanowi podstawę i obudowę składowych części wiertarki, a wrzeciono służy do umocowania wiertła i nadania mu ruchu obrotowego i posuwowego. Na stole ustawia się i zamocowuje obrabiany przedmiot. Mechanizmy napędowe, nadające ruch wrzecionu, dzielą się na układ napędowy, mechanizm roboczy oraz mechanizm posuwu.

Układ napędowy przekazuje napęd z silnika do obrabiarki, a mechanizm roboczy nadaje ruch obrotowy wrzecionu. Natomiast I mechanizm posuwu powoduje ruch postępowy, prostoliniowy narzędzia lub przedmiotu, który to ruch zapewnia wgłębianie się wiertła w materiał. Wrzeciono wiertarki jest tak zbudowane, że obracając się dookoła swej osi jednocześnie może być przesuwane w kierunku pionowym za pomocą dźwigni ręcznej. Również i stół wiertarki może być przesuwany i obracany na kolumnie.

Wiertarki kolumnowe ustawione na fundamencie mają zasad-

niczo podobną konstrukcję, jednakże w obsłudze ich wprowadzono daleko idącą mechanizację, jak automatyczny posuw wrzeciona, samoczynne wyłączanie, chłodzenie itp.

Do zamocowania przedmiotu na wiertarkach stosujemy różne przyrządy (rys. 86). W celu unieruchomienia przyrządu, w któ-

KoTa pasowe

Rys. 85. Wiertarka stojakową

rym jest zamocowany przedmiot, w stole wiertarki są wycięte kanały. Uniwersalnym przyrządem jest imadło maszynowe. Rysunek 87 objaśnia typowy sposób zamocawy wania kątownika na obrotowym stole wiertarki w Celu wiercenia otworów.

Przygotowanie wiertarki do pracy polega na przejrzeniu jej, prawidłowym ustawieniu wiertła i przedmiotu, nastawieniu na odpowiednią prędkość obrotową wiertła i wybranego posuwu. Podczas pracy należy zachować porządek, części obrabiane ustawiać w oznaczonym miejscu, posługiwać się odpowiednimi narzędziami, zmiatać wó właściwym czasie wióry itp. Po ukończeniu

69