DSCN0445

Opór skrawania-nie jest równomierny. Przy ścinaniu nóż najpierw się ugina, a następnie wraca do pierwotnego położenia. Wskutek tego w czasie pracy narzędzie drga i powierzchnia obrobiona nie jest gładka (rys. 138).

Podczas skrawania wytwarza się ciepło, przede wszystkim wskutek tarcia narzędzia o materiał. Aby zmniejszyć tarcie, ostrze skrawające kształtuje się w taki sposób, że styka się ono z obrabianym przedmiotem tylko na małej powierzchni. W celu inten

sywnego odprowadzania ciepła z narzędzia i obrabianego przed- ^x i miotu stosuje się ciecze chłodzące. Podczas skrawania na nóż działa od strony materiału i od strony wióra nacisk, który prze- j ciwstawia się skrawaniu (rys. 139).

Nacisk ten wynika z działania trzech sił: siły skrawania, siły odporowej i posuwu. Największa jest siła skrawania, która zależy od twardości obrabianego materiału, od rozmiarów skrawanego wióra, kształtu noża i metody chłodzenia.

Wydajność noża zależy od szybkości skrawania oraz od^ prawidłowości jego kształtu i zamocowania. Nie zawsze zwiększenie szybkości skrawania wpływa na większą wydajność noża. Praktyka wykazała, że zmniejszenie szybkości skrawania o 10?/o umożliwia zwiększenie przekroju wióra 1,25 raza, co zwiększa wydaj-. f ność o 10% (dla stali). Dlatego np. toczenie zgrubne odbywa się przy małych szybkościach skrawania, a za to przy dużym przekroju wióra. Podczas gładzenia należy stosować dużą szybkość skrawania i mały wiór.

Praktyczna szybkość skrawania jest to taka szybkość, przy której nóż pracuje bez ostrzenia w przeciągu 90 minut. Doświadczenia jwskazują, że przy jednakowym polu przekroju wióra większa głębokość i mniejszy posuw zapewniają większą trwałość noża niż mniejsza głębokość i większy posuw (rys. 140).

Ze zwiększeniem głębokości skrawania wiór styka się na coraz większej długości z powierzchnią tnącą, a więc ciepło jest lepiej odprowadzane od noża do obrabianego przedmiotu. Graniczna dopuszczalna temperatura pracy wynosi: dla noży ze stali węglowych 200-f-240°C, ze stali szybkotnących 500-f-600°C, a dla noży z nakładkami z węglików spiekanych do 800°C.

Duży wpływ na trwałość noża ma sposób jego chłodzenia. Stosowanie cieczy chłodzących przedłuża okres pracy narzędzia. W obróbce zgrubnej stosuje się ciecze o własnościach tylko chłodzących (np. woda z mydłem lub-sodą), a w wykańczającej — oleje mineralne roślinne i zwierzęce lub emulsje, które mają również własności smarujące. Ciecz chłodząca powinna dopływać dość obficie, w związku z czym tłoczy ją przeważnie pompa zębata.

Do stali konstrukcyjnych stosuje się jako środki chłodzące emulsje lub olej rzepakowy.

Materiały narzędziowe

Materiał do wyrobu ostrzy narzędzi skrawających musi mieć dostateczną twardość (większą niż materiał skrawany) oraz od-

107