DSCN0450 (2)

Sprawność rj wyraża się stosunkiem mocy użytecznej N_u do mocy całkowitej N_c i jest różna w różnych obrabiarkach. Stosunek ten wynosi 0,9-ż-0,8.

tj =    : N₀ ~ 0,9^0,8

Sprawność poszczególnych przekładni napędów wynosi 0,96-^0,98.

Dane te otrzymano na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych hamulcem lub siłomierzem.

3. Tokarki i toczenie

Powierzchnie brył obrotowych zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne obrabia się głównie na tokarkach. Każda tokarka ma mechanizm napędowy obracający przedmiot, a narzędzie skrawające ma ruch posuwowy wzdłużny i poprzeczny. Zależnie od konstrukcji dzielimy tokarki na kłowe, tarczowe, karuzelowe, rewolwerowe, wielonożowe, półautomaty i automaty. Szczegółowo bę-i dzie omówiona tokarka kłowa.

Tokarka kłowa (rys. 152) umożliwia osadzenie toczonego przed-' miotu w kłach wrzeciona i konika. Rozróżnia się tokarki kłowe

Bys. 152. Tokarka kłowa l — długość toczenia, h — wznios kłów

zwykłe do przeciętnych robót warsztatowych, pociągowe ze śrubą lub wałkiem pociągowym, w którym suport ma mechaniczny napęd posuwu, stołowe, precyzyjne do drobnych robót, np. zegarmistrzowskie, oraz specjalne.

Tokarka tarczowa (rys. 153) nie ma konika, a głowica i sup ustawione są zwykle na oddzielnych fundamentach. Na wrzec nie głowicy znajduje się tarcza o dużej średnicy, na której zan cowuje się przedmioty dużych rozmiarów, jak koła zamachom tarczowe itp.

Tokarka karuzelowa (rys. 154) ma stół obrotowy umieszczo: na osi pionowej, na którym zamocowujemy przedmioty obrabiał Noże zamocowu je się w imakach, które mogą się przesuwać wzdłi suportu, a ten z kolei może mieć ruch pionowy w dół i w gór Tokarki karuzelowe (karuzelówki) służą np. do obróbki kół loki motyw i wagonów, tarcz, pokryw i innych dużych przedmiotów

Rys. 153. Tokarka tarczowa

Rys 154> Tokarka karuzelowa

Rys. 155. Tokarka rewolwerowa 1 — wrzeciennik, 2 — łoże, 3 — suport, 4 — bęben

Rys. 156. Prowadnica pryzmatyczna

, Tokarka rewolwerowa (rys. 155) służy do obróbki brył obrotowych wszelkich kształtów w małych lub dużych seriach. Tokarka taka jest zaopatrzona w bęben obrotowy osadzony na osi pionowej lub poziomej z kilkoma gniazdami na obwodzie do zamocowywa-nia narzędzi skrawających, pracujących, w określonej kolejności.

117