DSCN0620

1

Kiaj samideanoj (-inoj) yi farigas nun?

— Ni farigas nun veraj kaj fidelaj „samideanoj".

Karaj lernantoj (-inoj)! ćar vi jam farigas veraj kaj fidelaj sam-ideanoj (-inoj), vi devas parkere ellemi la tutan Esperantistan Himnon. En la venonta semajno ni provos (próbować) gin kanti,

D. POR ESPERANTIGO (daurigo de pola teksto pri Dro Zamenhof)

W roku 1887 ukazała się książeczka, która miała tytuł: „Język ! międzynarodowy — przedmowa i pełny podręcznik — przez Dr Espe- ] ranto“. Zawierała ona 16 reguł gramatycznych, słowniczek i teksty z Biblii, Modlitwę Pańską itd. Ta mała książeczka była ziarnkiem, z którego wyrosła bogata literatura esperancka, obejmująca wiele j tysięcy książek i broszur.

Dr Zamenhof był skromnym człowiekiem, lecz posiadał energiczną wolę i szlachetny charakter. Pracując dla idealnych celów, 1 mało troszczył się o zysk pieniężny. Kochając ludzi, szczególnie ubogich i cierpiących, którzy najwięcej potrzebowali miłości, często leczył bezpłatnie i dlatego przez całe życie pozostał ubogi (rze- ] czownik). Także swój genialny wynalazek — sztuczny język espe- 1 ranto — darował ludzkości i nie wziął za to nic. Ludzie początkowo j nie znali jego wartości, ale dziś esperanto należy do wynalazków, które — podobnie jak radio — mogą służyć wszystkim ludziom.

32. TRIDEKDUA LECIONO

A. GRAMATIKO

Zaimki i przysłówki

Przeczące: neniu 'nikt* nenio 'nic*

nenia 'żaden*

Kolektywne (zbiorowe): ciu(j) 'każdy (wszyscy)’ cio    'wszystko’

cia    'wszelki’

Kolektywne (zbiorowe):

cie 'wszędzie*

cień 'w każdym kierunku*

ciał ‘z każdej przyczyny’

ciel 'wszelkim sposobem’

ciom 'wszelka ilość’

ciam 'zawsze*

cies 'każdego’

Przeczące:

nenie 'nigdzie* nenien 'w żadnyifi kierunku’ nenial 'z żadnej przyczyny’ neniel 'w żaden sposób* neniom 'żadna ilość’ neniam 'nigdy’ nenies 'nikogo’

Zaimki i przysłówki kolektywne zaczynają się od ć, przeczące — od nen.

jesl . 'tak’    nel 'nie!*

jes(ad)i 'twierdzić* - -    ne(ad)i 'przeczyć’

jeso    'twierdzenie’    (rzecz.)    neo    'przeczenie’

jesado    ,, (rzecz, odsłow.) neado    )

jesa    'twierdzący’    nea    'przeczący’

jese    -twierdząco’    nee    'przecząco*

Odmiennie niż w języku polskim, w zdaniu może być tylko jedno przeczenie, np.: mi vidis nenion 'nic nie widziałem’; neniu el vi hms tiam la monon 'nikt z nas nie miał wtedy pieniędzy’ (zob. L. 24).

Do zaimków i przysłówków, pytajnych i nieokreślonych należą jeszcze następujące z oddzielnym wyrazem ajn, np.: kiu ajn 'ktokolwiek, którykolwiek’, kio ajn 'cokolwiek’, kia ajn 'jakikolwiek’, kie ajn 'gdziekolwiek’, kien ajn 'dokądkolwiek*, kiom ajn 'ile-kolwiek’, kiam ajn 'kiedykolwiek’, kies ajn 'fczyjkolwiek’, iu ajn 'ktośkolwiek*, io ajn 'cośkolwiek’ itd.

B. YORTOJ

amuzajo rozrywka amuzi bawić (kogoś) antau cio przede wszystkim arko fok ćielp niebo distrajo rozrywka ekinteresigo zainteresowanie etendigi rozciągać się eterna wieczny fazo faza formangi zjeść honesta uczciwy, rzetelny insigno odznaka justa sprawiedliwy