DSCN0756

Wykreślania kątów o wiadomej wartości, jak również mierzenia kątów już wykreślonych, dokonuje się za pomocą kątomierza.

Konstrukcja przenoszenia dowolnego kąta. Mamy dany kąt ABC (rys. 2-14), należy go przenieść tak, aby jego wierzchołek spoczął w punkcie danym D, a ramię BC pokryło linię prostą DE. Z wierzchołka B rysujemy dowolny luk promieniem R do przecięcia z ramionami kąta w punktach G i H. Tym samym promieniem zakreślamy luk z punktu D znajdującego się na prostej DE i otrzymamy w przecięciu z tą prostą punkt K. Wielkość cięciwy GH bierzemy w cyrkiel i promieniem r = GB zakreślamy łuk z punktu K. W prze-

Rye. 2-14. Rysowanie kąta równego kątowi danemu Rys. 2-15. Podział kąta na

połowy

cięciu tego łuk u z poprzednim lukiem otrzymujemy punkt L. Łącząc punkt D z punktem L, kreślimy drugie ramię kąta LDK, który jest równy danemu kątowi ABC.

Dzielenie kątów metodą połowienia. Dany kąt ABC podzielić na połowy (rys. 2-15). Z wierzchołka B zataczamy łuk dowolnym promieniem R do przecięcia z ramionami w punktach D i E. Z otrzymanych punktów D i E zakreślamy kolejno łuki promieniem r, większym niż połowa odległości między tymi punktami, do przecięcia się w punkcie F. Otrzymany punkt przecięcia F łączymy z wierzchołkiem IŁ Prosta BF dzieli kąt ABC na połowy.

Podział kąta prostego na trzy równe części. Z wierzchołka B kąta prostego (rys. 2-16) kreślimy łuk o dowolnym promieniu r, przecinający ramiona kąta w punktach A i C. Z otrzymanych punktów tym samym promieniem r rysujemy kolejno 2 luki, otrzymując D i E, które po połączeniu z wierzchołkiem B dają rozwiązanie.

Rys. 2-16. Podział kąta prostego na 3 rówue części

Wykreślenie kąta 75° (rys. 2-17). Z wierzchołka B kąta prostego ABC rysujemy łuk o promieniu r, przecinający ramiona kąta w punktach A i C. Z punktu C tym samym promieniem r, rysujemy łuk do przecięcia w punkcie D. Następnie dzielimy kąt ABD na połowy, w wyniku czego otrzymamy kąt EBC równy 75° i kąt ABE równy 15°.

Rys. 2-18. Pochylenie prostej

Rysowanie kąta o danym pochyleniu ramienia. Rys. 2-18 przedstawia trójkąt prostokątny ACB. Nachylenie przeciwprostokątnej AB tego trójkąta do podstawy AC można określić za pomocą kąta et, jaki tworzy ta przeciwprostokątna z przyprostokątną AC lub za pomocą tzw. pochylenia. Wielkość pochylenia określa s?l stosunkiem BC : AC. Dla określenia pochylenia przeciwprostokątnej AB wystarczy zmierzyć długość przyprostokątnych BC i AC i określić ich stosunek. Pochylenie prostej oznacza się znakiem <. Wartość liczbową pochylenia podajemy na rysunku w postaci ilorazu 1 : x, ułamka dziesiętnego lub w procentach, np. 1 : 10; 0,1; 10% (rys. 2-19). Znak pochylenia umieszcza się tuż nad linią, której pochylenie określa, tak żeby ostrze tego znaku zwrócone było w kierunku pochylenia (w kierunku wierzchołka wymiarowanego kąta).

Rys. 2-19. Rysowanie prostej o pochyleniu 10%

2.3.6. Rysowanie wielokątów według współrzędnych ich wierzchołków

Dokładne położenie dowolnego punktu A na płaszczyźnie może być ustalone, jeśli znamy jego dwie współrzędne prostokątne, czyli odległości tego punktu od dwóch dowolnie dobranych i wzajemnie do siebie prostopadłych linii prostych,

zwanych osiami współrzędnych. Oś Ox nazywamy osią odciętych, oś Oy — osią rzędnych (rys. 2-20). Współrzędne danego punktu oznacza się w ten sposób, że obok litery, która go oznacza, w nawiasie wpisujemy dwie liczby, np. A (30,

31