6879

trzech kluczowych problemów gospodarki: co, jak i (Ba kogo. Swoiste głosowanie, które odbywa się za pomocą pieniądza wpływa w szerokim stopniu na ceny dóbr- służą one jako informacja o tym, jakie ilości różnych dóbr należy wytwarzać. Kiedy rośnie popyt na jakieś określone dobro, konkurencyjne przedsiębiorstwo może osiągnąć zysk dzięki zwiększeniu produkcji tego dobra. Przy konkurencji doskonałej przedsiębiorstwo musi znaleźć najtańszą metodę wytwarzania, efektywnie wykorzystującą pracę, ziemię i inne czynniki, w przeciwnym razie poniesie ono straty i zostanie wyeliminowane z rynku. Problemy, co i jak wytwarzać, są rozwiązy wane poprzez ceny-podobnie jest z problemem (Ba kogo. Podział dochodu jest wyznaczany przez własność czynników produkcji oraz przez ceny tych czynników.

Jakkolwiek mechanizm rynkowy dostarcza godnej podziwu metody wytwarzania i alokowania dóbr, cierpi wskutek trzech uporczywych ułomności. W celu ich skorygowania może wkroczyć rząd, ażeby zapewnić efektywność, sprawiedliwość i stabilność.

Rynkowi nie udaje się zagwarantować efektywnej alokacji dóbr, gdy występują efekty zewnętrzne lub niedoskonała konkurencja. Konkurencja niedoskonała np. monopol, często prowadzi do państwowej regulacji czy nawet państwowej własności lub produkcji. Efekty zewnętrzne występują wtedy, gdy przedsiębiorstwa przerzucają na inne przedsiębiorstwa koszty poza sferą rynku, np. gdy huta zadymia i zanieczyszcza środowisko i nie opłaca kosztów związanych z ochroną. Kiedy występują efekty zewnętrzne rząd może zdecydować się na ingerencję i przystąpić do regulowania takiego typu przecieków albo -niekiedy- sam może zająć się zaopatrywaniem społeczeństwa w dobra publiczne.

Druga z funkcji państwa występuje, kiedy obywatele decydują się zmienić schemat podziału dochodów, generowany przez ukształtowane na rynku płace, renty, procenty i dywidendy. Poza tym współczesne rządy posługują się podatkami progresywnymi, aby zgromadzić środki na realizację programów pomocy społecznej, stanowiących swoistą siatkę bezpieczeństwa dla ubogich.

Dobra kapitałowe - takie jak budynki, maszyny itp. - umożliwiają stosowanie okrężnych metod produkcji, przyczyniających się do zwiększenia produktu narodowego. Uruchomienie tych okrężnych metod wymaga czasu oraz zasobów. Dlatego też dla zwiększenia zasobu dóbr kapitałowych konieczna jest częściowa rezygnacja na pewien czas z konsumpcji bieżącej. W dobrze funkcjonującym systemie rynkowym przydzielaniu oszczędności do najbardziej celowych inwestycji służy stopa procentowa.

W gospodarce mieszanej dobra kapitałowe są w ogromnej mierze własnością prywatną; kierowane przez nie dochody idą do ich właścicieli i na podatki. W komunizmie właścicielem dóbr jest państwo. W żadnym systemie prawa własności prywatnej nie są nieograniczone.

Gospodarki w miarę rozwoju stają się coraz bardziej wyspecjalizowane. Podział pracy umożliwia rozbicie każdego zadania na mniejsze fragmenty, które robotnik może lepiej opanować i szybciej wykonać.

Podstawowe p.rohkmy podaży i popytu,

Główny problem teorii ekonomii dotyczy sposobu, w jaki mechanizm cen rynkowych radzi sobie z rozwiązaniem troistego problemu co, jak i dla koga

Nazwą funkcji popytu określamy tabelkę zawierającą różne ilości jakiegoś dobra, które ludzie byliby skłonni kupić przy różnych cenach, w każdym momencie i przy założeniu, że pozostałe czynniki nie ulegają zmianom. Zależność ta przeniesiona na wykres P i Q ( cen i ilości) stanowi krzywą popytu DD.

Krzywa podaży przedstawia zależność między cenami a tą ilością dobra, którą gotowi są sprzedać producenci, przy założeniu niezmienności pozostałych czynników. Na ogół krzywe podaży są rosnące: ze zjawiska malejących przychodów wynika, że przy mchu wzdhiż krzywej podaży SS zazwyczaj dla wywołania większej produkcji potrzebne jest wyższe P.

Równowaga rynku może istnieć tylko przy takiej cenie, przy której wielkości podaży i popytu są równe. Przy każdej cenie wyższej od ceny wyznaczonej przez przecięcie krzywych podaży i popym w punkcie równowagi dość. którą producenci chcą nadal dostarczyć, będzie przewyższać ilość, którą konsumenci chcą nadal kupować. Presja na ceny w dół będzie pojawiać się z chwila, kiedy niektórzy ze zbyt licznych sprzedawców zaczną obniżać cenę.

Analogicznie cena niższa od ceny równowagi zrodzi tendencję do wystąpienia niedoborów i pojawienia się nacisków na dalszy wzrost ceny.

Konkurencyjne ceny racjonują ograniczoną podaż dóbr, przydzielając ją tym, którzy swoje pragnienia lub potrzeby mogą poprzeć dzięki ich zakupowi przyczyniając się do rozwiązania problemu dla kogo, ceny rynkowe sygnalizują również, co oraz jak należy produkować. Jednocześnie każdy rynek z osobna tylko częściowo przyczynia się do rozstrzygnięcia co, jak i dla kogo. Jest tak dlatego, że w procesie ustalania się „układu cen równowagi ogólnej każdy rynek jest powiązany z innymi rynkami dóbr i czynników produkcji oraz sam na nie wpływa.

Aparat teorii podaży i popytu w formie rygorystycznej ma zastosowanie do rynków doskonale konkurencyjnych, takich jak zorganizowane rynki szeregu dóbr standardowych w rodzaju pszenicy. Mogą to być rynki akcji, obligacji i innych aktywów pieniężnych. Istnieją i inne rynki zachowujące się w sposób przybliżony odpowiadający przetargom czy aukcjom.

Jeżeli nawet nie ma formalnie procedury przetargu, jak długo mamy do czynienia z wielką liczbą poinformowanych sprzedawców i nabywców, z których każdy z osobna odgrywa zbyt małą rolę na to. by wywrzeć

2