DSCN0792 (2)

rzeczywistej wysokości stożka, a ramiona — rzeczywistej wielkości tworzą stożka.    '

Na rys. 4-54 widzimy trzy rzuty kuli. Wszystkie trzy rzuty są kołami o ^ nicy równej rzeczywistej wielkości średnicy kuli.

Rys. 4-55 i 4-56 przedstawiają rzuty tzw. beczki i szyjki. Pobocznice ty^ I brył są powierzclmiami obrotowymi powstałymi przez obrót dokoła osi gL.

Rys. 4-55. Beczka w rzutach na trzy rzutnie

Rys. 4-56. Szyjka w rzutach na trzy rzutnie

rżącej w kształcie łuku koła. W pierwszym wypadku łuk jest skierowany wy■ pukłością na zewnątrz, w drugim do wewnątrz w stosunku do osi obrotu.

W powyższych przykładach widzimy, że rzut boczny jest w zupełności powtórzeniem rzutu pionowego i dlatego bryły obrotowe wystarczy przedstawić w dwóch rzutach. -    *

4.5. ODWZOROWYWANIE PRZECIĘCIA (PRZEKROJU) BRYŁ PŁASZCZYZNAMI

W praktyce spotykamy przedmioty mające kształt brył przeciętych ukośnie płaszczyznami. Przecięcia te występują w przedmiotach bądź do ich wzajemnego łączenia, bądź też do nadania im odpowiedniego kształtu.

Przy przecięciu jakiejkolwiek bryły interesować nas będą: I) kształt przecięcia, 2) rzeczywista wielkość przecięcia, 3) rozwinięcie powierzchni w ten sposób przeciętej bryły lub przedmiotu.

Jeśli przedmioty wykonane są z blachy, tektury itp, często trzeba wykreślić na rysunku rozwinięcie powierzchni takiego przedmiotu. Poznamy więc przykłady przecięć ukośnych podstawowych brył geometrycznych.

Na rys. 4-57 widzimy przykład przecięcia graniastosłupa o podstawie trójkątnej płaszczyzną pionowo rzutującą (v, h) nachyloną pod -dowolnym kątem do rzutni poziomej. Po narysowaniu graniastosłupa w rzutach na trzy płaszczyzny rzutów rysujemy ślady płaszczyzny tnącej. W rzucie pionowym rzutem przekroju będzie odcinek linii prostej A", 23", C", leżącej na pionowym śladzie płaszczyzny tnąpej, rzut poziomy przekroju pokryje się z rzu-tem poziomym graniastosłupa. Mając rzuty pionowy i poziomy przecięcia*

Mamy teraz na rysunku wszystkie dane do rozwinięcia powierzchni w ten sposób uciętego graniastosłupa. Poziomy rzut podstawy określa rzeczywistą jej wielkość, pionowe rzuty krawędzi równe są rzeczywistej wielkości tych krawędzi. Rozwinięcie powierzchni wykonujemy w ten sposób, że na prostej odkładamy kolejno odcinki równe bokom podstawy, a z końców tych odcinków wystawiamy proste prostopadłe, na których odkładamy długości odpowiednich krawędzi powierzchni bocznej. Łącząc otrzymane punkty liniami prostymi, uzyskujemy rzeczywistą wielkość powierzchni bocznej. Przenosząc podstawę oraz figurę przekroju w kładzie Af, B*, Cf w sposób podany na rysunku, otrzymujemy rozwinięcie całej powierzchni graniastosłupa ściętego płaszczyzną pionowo rzutującą v, h.

Na rys. 4-58 przedstawiony jest ostrosłup przecięty płaszczyzną pionowo rzutującą (t>, h). Rzuty przecięcia wyjaśnia całkowicie rysunek. Rzeczywistą wielkość przecięcia znajdujemy, doprowadzając płaszczyznę przecięcia do kładu z rzutnią pionową. Przy wyznaczaniu rozwinięcia powierzchni w ten

81

łatwo znajdziemy rzut boczny A"'„ B'", C'". Rzuty przecięcia nie określają nam jego rzeczywistej wielkości. Aby ją uzyskać, dokonamy kładu płaszczyzny tnącej na rzutnię poziomą. Na podstawie znanych nam zasad o    pła

szczyzn otrzymamy kład figury przekroju równy rzeczywistej jego wielkości.

Rys. 4-57. Graniastoslup przecięty ukośnie: a — rzuty, 6 — rozwinięcie powierzchni

6 Rysunek techniczny