DSCF5945

porności 50—60 000 ton. Za osiem lat będzie należeć do największych w świecie”. Sukarno rozgląda się dumnie wokół, błyszczą mu oczy, rozdaje uśmiechy, odpowiada na ukłony przyjaznym gestem ręki. Potem jego pidato. Jak zawsze o rewolucji. Zaprasza na zakończenie obecnych na ramah tamah. Rozmawiam z Saito, gdy Sukarno podchodzi do niego z pytaniem, czy jest już odpowiedź Tokio odnośnie wizyty Subandrio. Saito: „Skądże mam wiedzieć, . skoro od samego rana jestem tutaj i wydostać się nie sposób, dopóki pan prezydent ze swoją świtą nie wyjedzie”. Święta prawda, wjechać mając zaproszenie można, wydostać się przed odjazdem Sukarno jak zawsze w takich wypadkach — nie.-Tym razem wracamy do domu po trzeciej!

^^^Hydent z okazji uroczystości Halal Bihalal (muzułmańskie pozdrowienia wzajemne z okazji Lebaranu, jak wyjaśniał Karta-winata) wygłasza przemówienie do żołnierzy pułku Tjakrabiwarą (ochrona Sukarno). Rewolucja indonezyjska jest większa niż francuska, chińska, rosyjska, egipska i turecka (o tych dwu ostatnich wspomina chyba po raz pierwszy), bo tamte dotyczyły jednej, klasy, czy grupy a „nasza objęła żołnierzy, biznesmenów, młodzież, kobiety, chłopów — wszystkich!” Znowu Sukarnowska innowacja.

W „Indonesian Herald” dwa artykuły bezsprzecznie na polecenie Subandrio. Jeden o jego podróży do Chin (same sukcesy), Birmy, Syjamu. Drugi o różnicach w polityce Birmy i Indonezji. Birma zadowala się polityką non inpolment i kładzie nacisk na problemy wewnętrzne, zwłaszcza rozwój ekonomiczny. Reformy ekonomiczne tego kraju idą znacznie dalej aniżeli indonezyjskie (o jakich reformach indonezyjskich mowa — nie wiadomo!) Ale Indonezja jest czynna na arenie międzynarodowej w ostrej wal-' ce z nekolim, gdy Birma jest zupełnie indyferentna. Konkluzja: tylko -indonezyjska droga jest słuszna i przyczynić się może w dalszej konsekwencji do przyśpieszonego rozwoju gospodarczego i socjalnego kraju. Izolacjonizm rodzi zacofanie, oderwanie się od przyjaciół. '

Z kilku źródeł informacja, że w Pekinie bynajmniej nie wszystko szło gładko. Chiny nie są zwłaszcza skłonne zbytnio angażować się finansowo, zresztą może ich nie stać na spełnianie wszystkich żądań Indonezji. .Jeśli chodzi o mnie, w ogóle nie wierzę w trwałość tej „osi”. Ze zbyt kiepskiego jest budowana materiału. Nie spotkałem dotąd ani jednego Indonezyjczyka, który byłby.przyjaźnie lub choćby neutralnie nastawiony do czegokolwiek chińskiego. Także w kierownictwie PKI i aparacie

partyjnym, do którego dostęp miejscowym Chińczykom szczelnie zamknięto* Stworzono nawet społeczną chińską organizację „Ba-perki”, w której dominują komuniści, by się w niej Chińczycy — z dala od PKI — mogli społecznie wyżyć. Notabene w działalności „Baperki” bierze udział pani dr Suryadarma (żona marszałka lotnictwa) i kilku innych działaczy indonezyjskich, podobnie jak ona sympatyków PKI. Prowadzą wykłady z historii, języka indonezyjskiego, sprawują funkcje jakby łączników ze społecznością indonezyjską. Ale to w niczym nie umniejsza izolacji (w dużej mierze zresztą samoizolaeji) Chińczyków.

^łtano Klużniak. Przeprowadził wywiady z Alim Sastroami-djojo, Aiditem i Abdulganim więc już wszystko wie. W Indonezji nawet po Sukarno utrzyma się równowaga siłjjrij' to pewne, takie wysnuł wnioski. Cóż, Kużniecow mówi to samo po latach pobytu w Dżakarcie. Tymczasem brak ziemi na Jawie staje się dramatyczny, „transmigrasi” z braku środków nie ma żadnych szans na rozładowanie grozy budzącego przeludniania, miasta obrastają slumsami, w których gnieżdżą się wychodzący ze wsi w poszukiwaniu pracy^ ryżu, a tych „dóbr” w miastach także nie ma. Szerzy się bandytyzm, prostytucja, wybuchają tu i ówdzie' krwawe zajścia (o których petitem krótkie wzmianki w prasie). Pojawiają się coraz częściej hasła „precz z bezbożnikami”, których reakcja chce obarczyć winą za wszystkie klęski i nieszczęścią tego kraju. Równie dla ciemnoty chwytliwe jest judzenie przeciw Chińczykom (wyzyskiwaczom i burżujom lub bezbożnikom i komunistom — w zależności od środowiska, do którego się antychińskie slogany adresuje). Z kolei PKI rozwija maśowe akcje przeciw... imperialistom i.,, „rewizjonistom”. Jednakże ograniczyć się do tego nie może, wie, że dla szerokich mas imperializm i rewizjonizm brzmi abstrakcyjnie, jest gołym okiem niewidoczny. Chłopi mają do czynienia z obszarnikami, robotnicy z fabrykantami, wszyscy z kupcami, lichwiarzami, skorumpowaną administracją, policją i wojskiem. Udział w rządzie i Su-karnowski nasakom paraliżuje walkę komunistów z wrogiem klasowym. PKI podmienia ją ostrą kampanią przeciw „dynasti ekonomi” (tj. przeciw Malikowi, Salehowi i ich kilku totumfackim) oraz przeciw kabirom, dając do zrozumienia, że za kapita-listów-biurokratów uważać należy ludzi zajmujących kluczowe stanowiska w gospodarce państwowej lub w znajdujących się pod kontrolą państwa przedsiębiorstwach należących do obcego kapitału, czyli po prostu wyższych oficerów, bo oni pełnią te funk-

137