DSCN1444

relacji społecznych. Człowiek niezależnie od treści a»_v, „. umiejscowieniu podlega tym samym prawidłowościom zachowania.

W okresie 100-letniej historii psychologii tylko niektórzy psycholo- ] gowie wskazywali pracę zawodową jako osiową w swojej teorii. Były to 1 najczęściej teorie rozwoju zawodowego, osobowości zawodowej. Słabe za* ] interesowanie pracą i zatrudnieniem nie dziwi ponieważ w początkach XX I wieku człowiek nie przywiązywał tak dużej wagi do pracy jak dziś. Praca ! w me dotyczyła wszystkich, a ci których dotyczyła nie byli przedmiotami badań psychologicznych.

Pierwszą spójną koncepcją pracy byłą Ergonomija Wojciecha Jastrzębowskiego (1857). Choć autor nie był psychologiem to jako pierwszy użył pojęcia ergonomii, które dziś jest powszechnie stosowane dla określenia I współzależności miejsca pracy i pracownika. Zasłużył się dodatkowo tym, ze w koncepcji potrafił wskazać dużo szerzej niż w ujęciach psychologicznych typy pracy i korzyści z niej wynikających dla człowieka.

Pierwsze podkreślenie znaczenia pracy dla człowieka odnaleźć można w pracach Miinstenberga, twórcy psychologii pracy. Ten badacz koncentrował się jednak bardziej na ergonomii pracy niż na roli pracy w rozwoju człowieka. Późniejsi badacze wywodzący się z nurtu psychoanalitycznego wskazywali na konieczność pracy i jej funkcję ekonomiczną. Same czynno* śd pracy zniewalają człowieka, choć praca satysfakcjonująca może pełnie pozytywną rolą w rozwoju człowieka. Dopiero współczesne teorie wycbn* dząc naprzeciw dzisiejszym związkom człowieka z aktywnością zawodową organizacją oraz grup ąpracowniczą wskazują na wielopłaszczyznową rolę zatrudnienia i pracy dla rozwoju człowieka (Jahoda, McGregor). Złożoność funkcjonowania człowieka w pracy wyraża się w indywidualnych uwarunkowaniach przeżywania pracy i zatrudnienia (Warr, 1987).

Instrumentalna wartość pracy w koncepcji Sigmunda Freuda

W swojej koncepcji Freud (1975) odwołuje się jedynie do formalnego aspektu pracy jako aktywności ludzkiej. Praca nie jest źródłem radości, krępuje autentyczność i swobodę, ale dostarcza środków niezbędnych do przetrwa* ma człowieka. Praca jest czynnikiem koniecznym do realizacji popędów zgodnie z zasadą przyjemności. Tak więc człowiek jest skazany na piapf. Oprócz ekonomicznej, praca pełni jeszcze funkcję rozwojową i zdrowotną Podobnie jak sztuka i działalność społeczna, jest w stanie kanahzować energie życiową człowieka w aktywności społecznie akceptowane.

Dzięki pracy, instynkty, seksualny i agresji (.libido i thanatos) sąrea* łncsrane w sposób pośredni, poprzez spożytkowanie nadmiaru energii. Te