DSCN1445

dwa silne popędy skierowane są na tworzenie i przekształcanie różnych produktów w trakcie pracy.

Pierwotny popęd społeczny może być także realizowany poprzez pracę.

V\ wyniku zawiłych i ścisłych relacji uczuciowych mąjących miejsce w grupie pracowniczej, człowiek traci inicjatywę, samodzielność i samokontrolę. Dopiero cechy innych, pojedynczych członków zespołu pracowniczego mogą wzmocnić indywidualne, tłumione przez grupę, cechy jednostki. Zatem nie grupa jako całość, ale indywidualne relacje z ludźmi w miejscu pracy pozawalają na bycie w pełni sobą. Dzięki pracy i kolegom możliwy jest rozwój struktury ego. która godzi wymagania id i superego oraz umożliwia adaptację do środowiska społecznego (Freud, 1975).

Dodatkowo praca i jej efekty współtworzą kulturę. Kultura zaś, umożliwia trwanie i rozwój gatunku ludzkiego. Praca zatem jest środkiem przemian w przyrodzie, sposobem poprawy egzystencji człowieka i całej społeczności ludzkiej (Freud, 1995). Z punktu widzenia tej koncepcji, nie jest istotne jaką pracę człowiek wykonuje.

Każdą pracę należy analizować w kategoriach zysków i strat i nie są one związane z rodzajem pracy, ale z samym faktem jej wykonywania (Bańka, 1992).

„Ucieczka od wolności” w pracę w koncepcji Ericha Fromma

Erich Fromm (1996) widzi naturę człowieka w jaśniejszych kolorach. Człowiek nie jest tylko istotą biologiczną, targaną wrodzonymi popędami, ale i częścią społeczności w jakiej żyje. Charakterystyczne dla człowieka zawieszenie między światem biologicznym a społecznym rodzi poczucie osamotnienia. Im większą wolność człowiek osiągał przez wieki rozwoju cywilizacji oraz lata rozwoju ontogenetycznego, tym bardziej czuł się wyalienowany i tym bardziej uaktywniały się podstawowe jego potrzeby: przywiązania, transcendencji, zakorzenienia, tożsamości oraz orientacji.

Z racji utraconych więzi z naturą człowiek szuka więzi społecznych w rodzinie oraz w miejscu pracy. Fromm kładzie nacisk na rodzaj tych więzi. Człowiek jako wytwór systemu społecznego i pracy, pragnie stać się jego częścią należeć do niego i wpływać na jego zmiany. Jednostka może to uczynić jeśli będzie osobą twórczą. Twórczość i autoekspresja mogą być wynikiem inspirującej i satysfakcjonującej pracy. Potrzebę przywiązania, tożsamości czy też zakorzenienia, człowiek realizuje w miejscu pracy przez utożsamienie się z przedsiębiorstwem. Praca zatem pełni funkcję rozwojową- pomaga jednostce zaadoptować się do społeczeństwa, przyczynia się do osiągnięcia dojrzałej osobowości.