DSCN1460

stanu zdrowia psychicznego i fizycznego, natomiast pomyślność (wellness) do ogólnego zadowolenia z życia. Szczęście, satysfakcja odnoszą, się do zakresu życia jaki wywołuje emocje pozytywne i negatywne czyli ogólności i szczegółowości odczuć emocjonalnych. Wskaźnikami poczucia jakości życia są pragnienie życia, zadowolenie ogólne, poczucie sensu życia oraz satysfakcja z różnych jego sfer, życia rodzinnego, uczestnictwa społecznego, z siebie i własnych osiągnięć, z własnej skuteczności oraz nie przejaw'ianie symptomów depresji, smutku.

Zgodnie z modelem szczęścia dół — góra (bottom-up) zdarzenia z życia codziennego człowieka kształtują jakość i poczucie jakości życia (Czapiński, 2005). Porażki rodzinne, niepowodzenia w relacjach społecznych czy utrata pracy obniżają, natomiast sukces finansowy, udane życie rodzinne czy znalezienie dobrej pracy podwyższają jakość życia i zadowolenie. Praca zawodowa jest jedną ze sfer życia człowieka. Wszelkie zdarzenia związane z tym obszarem muszą się uzewnętrznić w jakości życia oraz jego ocenie.

Nie należy jednak oczekiwać, że porażki w życiu zawodowym np. utrata pracy lub trudności w jej znalezieniu odcisną się głębokim śladem na szczęściu człowieka.

Zgodnie z cebulową teorią szczęścia (Czapiński, 1994, 2005) modyfikacja poczucia jakości życia obejmuje tylko sferę, której zdarzenie to dotyczy oraz częściowo obszaru zadowolenia ogólnego, natomiast nie zmienia najgłębszej warstwy szczęścia, woli życia. Takie trójwarstwo-we ujęcie szczęścia człowieka wyjaśnia brak różnic w pragnieniu życia między bezrobotnymi i pracującymi, biednymi i bogatymi oraz różnice w ogólnym zadowoleniu z życia i z różnych jego sfer między w/w badanymi (Kasprzak, Derbis, 1999). Warstwy zewnętrzne szczęścia zależą od chwilowych sytuacji, emocji i zdarzeń życiowych. Można zatem spodziewać się, że utrata pracy jako zdarzenie życiowe będzie modyfikować zadowolenie ze sfery zawodowej oraz zadowolenie ogólne. Najgłębsza sfera dobrostanu jest stabilna, ponieważ jest zależna od trwałych cech indywidualnych człowieka takich jak temperament czy osobowość. Dodatkowo pragnienie życia jest sterowane mechanizmem złudzenia hedonistycznego, które polega na przecenianiu znaczenia przewidywanych pozytywnych zdarzeń życiowych. Poza tym stwierdzono, że człowiek ulega drugiemu dopełniającemu złudzeniu, złudzeniu patetycznemu polegającym na przecenianiu znaczenia negatywnych oczekiwanych zdarzeń życiowych. Oba złudzenia pełnią istotną rolę regulacyjną dla funkcjonowania człowieka. Optymizm płynący ze złudzenia hedonistycznego mobilizuje człowieka do osiągania korzyści. Lęk przed zdarzeniami negatywnymi wywołany złudzeniem patetycznym uczy człowieka jak strzec się przed podobnymi w przyszłości. W sytuacji bezrobocia obawa przed zwolnieniem może zmobilizować do lepszej pracy a wiara w to, że bezrobocie nie jest takie złe, umożliwia