DSCN1688 (3)

iWNki

TO NIE TO

:o MYŚLISZ, 'OTKU

tekst Jarosław Orzechowski

niu wysokim. Jcdluu ześnle zai howania te Również nie o każdym starszym człowieku mu)i) charakter przy»tosow#wixy, tzn dzię- powinny, ze jest mądry, mimo że w trak

cownlkam! pytał piśypinlknwe osoby o tu, wloil/y słownikom «ey encyklopediom w jiiklm slnpniil lóżlli’ /m bowanlu wydają Niwet t im>g|t> bodni na|wląkara ban lin ilę Inteligentne Wykrył, n |mt«Hiuir    wiediy, |aką zgiomadzilt loddość, raarm

wiumienlr Inteligenci) obtijmi||e umii $ |r| wyrafinowanymi algorytmami pi/< lętność roiwląiywanla prublimów prał iitililwania nic jeii jednak intillgentiw lyi anyclt, «dolnoścl werbalne l komprtrn- Wuyitklm tym lui/oin brak idolnoścl rla i |e ipttln ane Ciekawe, te tylko zdolności ityianegu korayiunla w /gromadzonych weibalne większość piyc hologów usnnlaby inlurmacjl w celu rozwiązania problemu, aa przejaw mtellgnn ||.    wyciągnięci! logu nogo wniosku, uli-

Badunllt mlędżykulturowe pokaiu|ą, jak Mclnlenla iwu)e| opinii lid Szereg badań bindro różnie rozumiana |eat inteligrnc|n wikazulc, ir intcligriu |ii |eit pozytywni* w należności od kultury Wyda|e itę lednak, ikurelowina z wybkoicią nzbywznla wir śc co najmniej inny atrybuty Inteligencji aą dzy I pomAga elaityi znlr nią operową/, by wspólne dla różnych kultur Mlanowitlc arealliowąć iwo|e trle W elekcie oiolry pojęcie Inteligencji dotyczy „promowa- lnu dziej Inteligentne m»)ą zazwycia) więk-

kl nim człowiek osiąga odpowiednio wysoki statua społeczny, CO da|r mu możliwość lep szego zaspokojenia swoich piui/.oh,

W kulturze /Jichodnlri inteligencję odnosi się do zdolności abstrakcyjnego myślrnla

i tak tez »ię iii bfliia Zapewni# om me tyi- i _;(l( ,|_{0 m}y|ą inteligencję z talentem. Stanisław Jerzy Lec

ko możliwość rozwiązywania coraz bardzie)    ‘

(komplikowanych problemów, lec/ _Prz<-dr powiedział:, • zas obrodził geniuszami. Miejmy nadzieję,

wszystkim nabywania coraz bardzie) «pe-cjallstyczne) wiedzy Nit dziwnego, zr t»łlui zdolność jest pożądań i, bowiem we współ-czesnym świetle rozwój mc bodo w wąiko wyspecjnllzowanyi h d/ici.l/iniich, w ramach których pojawiają coraz bardziej zło*

drość to umiejętność |>ode)mowAnla traf- berg w swej koncepcji intrllgenc|l etycznej nych il/ioliiii w no|tnidnle|i/ych sytuacjach (patrz i. 63) wydaje się Iść dale): poprow-z uwzględnieniem wielu czynników (w tyin na decyzja niekoniecznie jest równoznac/-żonę problemy Hadmui hmły liottlrcdaon np dobra ogółu), które mają wpływ na na z decyzją słuszną, 'lii ostatnia wymaga i Uniwersytetu Delaware wskazują, te in skutki owych działań Podstawą mądrości uwzględnienia czynników natury etycz-telłgencja jest iM|.-.iliu<1 ■ \m pojedynczym jest bogata wled/a, zarówno wyuczona, jak ne), które z punktu widzenia poprawności czynnikiem, który pozwala przewidzieć i będąca efektem głębokiego przetworzenia wnioskowania mogą zostać pominięte, sukces we współczesnym święcie.    doświadt zeń życiowych (dlatego nie ino/ Inteligencja wiąże się (niekiedy nawet

na jej znaleźć nawet w Coogle), Nie każdy silnie) z bogatą wiedzą, mądrością czy traf-człowiek poddaje takiemu przetworzeniu nolcią podejmowanych decyzji. Nie moź-Niemądry OOOgle    swoje doświadczenie. Nieco pesymlstycz- na jednak postawić między nimi znaku

Potocznie kojarzymy inteligencję z wie- nie ujmuje to pewne angielskie przysłowie: równości Relacje między nimi wydają się loma zjawiskami, które - chociaż niekiedy    _uz doświadczenia winny, te ludzie niczego    mocno niesymetryczne: inteligencja może

blisko z nią związane - nie są z nią tozsa-    nie potrafili się nauczyć t doświadczenia",    się obyć bez wiedzy, mądrości i jakiego-

me. Przyjrzyjmy się temu,.- czym ludzie    Podobnie nie każdy potrafi uwzględnić jed-    kolwiek podejmowania decyzji, jednak nie

mylą inteligencję. Oto pięć błędnych mi-    noczosny wpływ wielu czynników no elekt    działa to w drugą stronę. Przy czym nie

tów na Jej temat.    określonego działania, szczególnie zanim Je chodzi o inteligencję wybitną; juz przeć ięt-

Ludzie mylą inteligencję z bogatą wiedzą, wykona. Jest to jednak możliwe, n nlewąt- ny jej poziom wystarcza do zgromadzenia mądrością i podejmowaniem słusznych de- pllwie sprzyja temu wyso)« inteligencja. pokaźniej, nawet eksperckiej wiedzy, do cyzji. W zasadzie to trzy mity w jednym:    Mimo że inteligencja i mądrość nie są tym osiągnięcia mądrości lub słuszności sądów.

samym, to mają u swego podłoża współ- Wniosek: wiedza, mądrość i umiejętność ny mechanizm - zdolność abstrahowania, podejmowania decyzji są funkcją Intel!-W test nrh inteligencji należy wyahstraho- gencji i ciężkiej procy. Inteligencja jest jed-wać regułę (częściej Ich wstaw), która rzą- mik zaledwie potencjałem dającym szansę, dzi konstiukc ja wlonin i poprawnie ją za- a nie gwarancję jakichkolwiek osiągnięć

WYDANIE SPECJALNE • ZESZYT 2/2009 ttlfltty

mli sądzisz, te wlt\sz, czym |t\st inteligencja, to możesz byc w bidzie inteligencjo to nie to samo, co rozległa wiedza, wielka mądrość, podejmowanie słusznych decyzji czy umiejętność przewidywania przyszłych zdarzeń, jak chciałoby wielu, Ktoś Inteligentny nie musi być wybitnie uzdolniony. Poziomu Inteligencji nie da się zdlagnozować wyłącznie po szybkości myślenia czy działania.

Czym więc jest Inteligencja I jak ją rozpoznać?

w •

Jak stwierdził Albert Einstein .uczony jest człowiekiem, który wie o rzeczach nic:nanych innym i nie ma pojęcia o tym, co znajii miyscy*. Każdy człowiek na swój sposób zna się na inteligencji, choć nie dlatego, że jest nią obdarzony (podobnie jak obdarzony jest trzustką, choć może nie mieć pojęcia, jak ona funkcjonuje), lecz dzięki zdolności do icflcksji nad funkcjonowaniem własnego umysłu. Refleksja ta nie zawsze jednak pro* ad/i do wniosków prawidłowych. Nauka, w tym również psychologia, rów* mez me ma monopolu na prawdę o tym,

FS/yT 1/2009

czym jest Inteligencja. Wręcz pi- * < iwnie, nie dość, że w podręcznikach istnieje tvle. le różnych dełlnicjl inteligencji, co samo w sobie może już niepokoić, to ludzie i tak wiedzą swoje. Skąd to „rozejście się" ujęcia potocznego i naukowego? Inteligencja jest pojęciem naturalnym, wtórnie zaadoptowanym do nauki, z całym bagażem prawd i przesądów na jej temat.

Psychologia od dawna interesuje się tzw. potocznymi teoriami inteligencji, czyli tym, co ludzie rozumieją pod pojęciem inteligencji i co uznają za jej przejawy. Robert Stcrnbcrg wraz ze swoimi wspólpra-nla" aachowan ślinie powiązanych z realizacją kluczowych celów dane) kultury Zauważyć można zróżnicowania Indywidualne tych zachowań oraz Ich względną rzadkość Innymi słowy, i,\ Inteligentne uwo/a się za chowaniu korzystne dla (rozwoju) danej kultury, które pr/e|awla|ą zazwyczaj wszyscy, nie tylko nieliczni ujawniająJe w atop wiedza, mądrość i podejmowanie decyzji to w końcu trzy różne fenomeny, Jednak dość ściśle powiązane. Nie zmienia to faktu, że żaden z nich nie jest tożsamy z inteligencją. Nie można odmówić bogatej szą wlrdzę I lepsze wykształceni* (o lir miały szansę, by )• zdobyć), hu z nie są to pojęcia totaamr

Mądrość z kolei to wlętei nu wiedza (nie wystali zy dużo wiedzieć, aby być mą diyni), ile to wciąż nie to samo co Inteligencja. O dziecku możemy powiedzieć, «■ |eit Inteligentne, ole nie że jijM mądre cie długiego życia mógł nabyć rozległą wiedzę. Inteligencji jest potencjalnością, a mądrość |e) spełnieniem Pirrwua rmur istnieć bez drugie), lecz nic odwrotnie Mą-

będzie kilku zdolnych".

/ C/YM MYLIMY fNTlUfltNClt

aiuamrać, poszukując rurmązanii Uczeni* itą t dośwtatk lenia również wymaga aha tralmwanla, klńre sprowadza srą do sfor mulowanla pewne) tfólne) reguły wraz z jo) w */f Iknni wiiiiinl.mil brzegowymi Omaką mądrości jcsi podejmowiiua iłuunysh (Mzwytaaj) iWiyiji Sama mte-Itgemja, wbrew potocznym sądom, niekiedy me wysuń /a, aby ową iłuuność upewnić Boniewu inteligencją |eit /rloJwmią ilu sprawnego prwtwinunli Informuj! (np- w ujęciu Gita I Innu i Uniwersytetu w Wiw/yngiiiiiic), zwiąkua prawdopodo Irirńitwo popriwnośij drcyiji, o Ile ktoś dysponuje wszystkimi niezbędnymi prse-siankami (I nlr zaslnaui* nretiprawnionego upraw umla, posługując uę jakąś wygodną hrurystyką), Innymi słowy, wysoka inteligencji upewnia trehniunr możliwości podejmowania poprawnych decyzji, leci znowu nie (ni do tego wystsrualąca W sytuacjach życiowych zwykle nie są ntm dane wszystkie przesłanki, więc pode|iim I¹!¹ decyzje, korzystamy tr zgromadzonej wiedzy Do ihiaznego lącbrnla potrzeba zz tern nie tylko Inteligencji, ale również wiedzy o tym, co ma wpływ na daną sytua-c)ę, a więc jakie informacje są niezbędne do podjęcia poprawne) decyzji. Robert Stern-f