DSCN1832 (3)

180 Socjologia życia codziennego

ski 1983, s. 163-213). Niekiedy podkreśla się, że typem rozumienia działań społecznych jest empatia. Rozumienie nie jest jednak toZsame z empatią, ani nie jest przez nią warunkowane [Z. Krasnodębski 1986], Z uwagi na specyfikę zjawisk społecznych, która nie występuje w obszarze nauk przyrodniczych. przeciwstawia się niekiedy „wyjaśnianie" i „rozumienie”. W gruncie rzeczy jednak rozumienie jest pewnym rodzajem wyjaśniania. Orientację tę zalicza się do humanistycznego, a zarazem antynaturali-stycznego, nurtu w socjologii (wyjątkiem jest stanowisko teoretyczne F. Znanieckiego). (A.S.)

Zob. empatia, pozytywizm, socjologia, współczynnik humanistyczny.

Literatura:

Krasnodębski Z„ 1986. Rozumienie ludzkiego echowania Rozważaniu o filozoficznych podstawach nauk humanistycznych i społecznych, PIW, Warszawa.

Ossowski S., 1983, O osobliwościach nauk społecznych, PWN, Warszawa.

Weber M., 1972, Wirtschafl und Gesellscltaft. Gnmdriss der Verslelicnden Soziotogie, J.C.B. Mohr (Paul Stiebeck), TObingen.

Socjologia tycia codziennego, jeden z nurtów socjologii współczesnej, w którym zmierza się do wykrycia reguł kształtujących przebieg interakcji. W odróżnieniu od ujęć tradycyjnych podkreśla się tutaj znaczenie nieustannie zachodzącego procesu interpretowania i definiowania sytuacji przez podmiot (aktora). Z tego względu kierunek ten określany jest także jako paradygmat (tzn. wzorzec) interpretacyjny. Jeszcze inaczej nurt ten określa się jako socjologię fenomenologiczną. Nawiązuje się w nim do ustaleń Alfreda Schulza, zajmującego się w swoich pracach m.in. zagadnieniami konstytucji (wytwarzania) poczucia oczywistości, typowego dla postawy zdroworozsądkowej. Z tego typu teoretycznych inspiracji wywodzą się socjologiczne zainteresowania tzw. życiem codziennym, a więc zachowaniami i interakcjami ludzi w naturalnych sytuacjach i otoczeniu życiowym. W warunkach tych postawa naturalna - a więc zdroworozsądkowa - znajduje najpełniejszy wyraz. Do socjologii życia codziennego zalicza się takie teorie socjologiczne, jak interakcjonizm symboliczny, etnometodo-logię lub koncepcję dramaturgiczną Ervinga Goflinanna. (A.S.)

Zob. definicja sytuacji emomctodologia. talcr-akcjonizm symboliczny, koncepcja dramaturgiczna sytuacjonizm.

Socjologia życia gospodarczego, zob. socjologia ekonomiczna.

Socjologizm, zob. socjologia.

Socjopatia, zob. antyspołeczność.

Socjotechnika, praktyczne wykorzystywanie wiedzy z zakresu nauk społecznych do przekształcania rzeczywistości społecznej. Socjotechnika to zarówno rodzaj działań społecznych, jak i „zbiór dyrektyw, w tym jak przy pomocy odpowiednich środków dokonywać celowych, z góty zamierzonych przekształceń, opierając się przy tym na uznanych ocenach i przyjętych wartościach społecznych" [Socjotechnika... 1970. s. 18], Skuteczność działania - a więc odpowiedź na pytanie, w jaki sposób w danych warunkach osiągnąć zamierzony cel -stanowi główny przedmiot zainteresowania socjotechniki.

Termin „socjotechnika" używany jest zamiennie z nazwą „inżynieria społeczna". Jednocześnie w zbliżonym znaczeniu używa się takich określeń, jak: nauka stosowana, sterowanie społeczne, technologia społeczna, architektura społeczna lub prakseologia. Potocznie działalność socjotechniczną uznaje się często za tzw. manipulowanie Ta mnogość nazewnictwa wynika stąd, że socjotechnika wykorzystuje dorobek wielu nauk społecznych, takich jak socjologia, psychologia (zwłaszcza psychologia społeczna), ekonomia, nauka o organizacji i zarządzaniu, pedagogika, prawo itp. [A. Kar-wińska, J. Mikułowski Pomorski, M. Pa-cholski 1988, s. 10). Refleksja na temat praktycznego wykorzystania ustaleń teore-