DSCN2370

21

Model Mieli PaAttumwe) w II Ruclporpoillej (1919-1939)

Korpus policyjny podzielono na dwie grupy³*; Ustawa z 1919 roku przewidywała w pierwszej stanowisk.! funkcjonariuszy wyższych, do której zaliczono Komendanta Głównego (mianowanego przez Naczelnika Państwa, później Prezydenta KP), oraz mianowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych, z-cę Komendanta Głównego, komendanta okręgowego, zastępcę komendanta okręgowego, komendanta powiatowego, zastępcę komendanta powiatowego, komisarza, zastępcę komisarza i naczelnika urzędu śledczego. W drugiej grupie, funkcjonariuszy niższych znaleźli się: starszy przodownik, przodownik, starszy posterunkowy i posterunkowy. Tych ostatnich mianował komendant okręgowy (wojewódzki). Od roku 1928 funkcjonariusze policji dzielili się na oficerów i szeregowych. Oficerami byli: generalny inspektor, nadinspektor, inspektor, podinspektor, nadkomisarz, komisarz, podkomisarz i aspirant. Do grupy szeregowych zaliczono: starszego przodownika, przodownika, starszego posterunkowego i posterunkowego¹⁹. Od roku 1936 do służby przygotowawczej w Policji Państwowej przyjmowano pracowników kontraktowych. Osoby te musiały, podobnie jak inni policjanci, posiadać obywatelstwo polskie, być stanu wolnego, mieć nie mniej niż 20 i nie więcej niż 28 lat. Kandydaci kontraktowi „zasadniczo podlegają skoszarowaniu"³⁴.

W miastach na prawach powiatu komendy pełniące funkcję powiatowych nazywano niekiedy komisariatami głównymi. Służyło w nich, w zależności od wielkości miasta czy powiatu, od kilkudziesięciu do kilkaset osób. W komisariatach pracowało od kilkunastu do kilkudziesięciu funkcjonariuszy, na posterunkach zazwyczaj kilku. Oddział konny liczył około stu funkcjonariuszy. Art. 7 ustawy „o Poltcji Państwowej" przewidywał istnienie przy komendach okręgowych urzędów śledczych, na czele których stali naczelnicy. Pierwotnie ani sama ustawa, ani przepisy wykonawcze nie określały kompetencji tych urzędów, ich zakresu działania i zależności od komendantów okręgowych, prokuratur czy sądów. Kompetencje te określono w rozkazie nr 17 Komendanta Głównego Policji Państwowej z 3 listopada 1919 r. Stwierdzono w nim, że policja śledcza stanowi oddzielny pion PI’, jednak podlega wszystkim przepisom i normom policyjnym, Postawiono przed nią zadanie walki z przestępczością kryminalną, Nadal jednak niezbyt precyzyjnie określono zasadę podporządkowania tego pionu terenowym strukturom policyjnym. Stojącemu na czele Wydziału IV Komendy Głównej Policji naczelnikowi podlegały urzędy śledcze w komendach okręgowych i ekspozytury powiatowe, jednak brakowało do-określeniu Ich zależności od komendantów okręgowych i powiatowych. Z tej przyczyny Komendant Główny Policji wydal 21 stycznia 1921 roku decyzję, mocą której podporządkował urzędy śledcze policyjnym strukturom terenowym.

Od roku 192'! miejsce dotychczasowych urzędów śledczych na wszystkich szczeblach zajęły wydziały policji kryminalnej. Kolejna reorganizacja nastąpiła

» Art, 10 ustawy.

¹¹ Ustawa u Mlcjl Mshiwiwj orli 32.

^u Kozporzijcłżenia MSW a dnia 16 maja 1936 r., D/ U. RP1936, Nr 52, por. 376,