DSCN2395 (2)

46

Piotr Majer

precyzował stosowny rozkaz i co wynikało z logiki dokonanych przekształceń - miało być: „...uwolnienie jednostek operacyjnych od prowadzenia zbędnych czynności śledczych, podniesienie intensy wności i poziomu pracy operacyjnej oraz usunięcie braków w śledztwie”⁸⁵.

Drugi z wyróżnionych w 1952 r. nowych pionów - do walki z przestępstwami gospodarczymi, na szczeblu KG MO był identyfikowany jako Oddział IV, którego odpowiednikami w komendach wojewódzkich MO, były Wydziały IV. W jednostkach niższego szczebla, od komend powiatowych poczynając, zadania nowego pionu realizowały tzw. ogniwa operacyjne, organizacyjnie podporządkowane komendantowi danej jednostki, natomiast merytorycznie właściwym terytorialnie Wydziałom IV. Podstawowe obowiązki tych jednostek, a tym samym i całego pionu, definiowano w formułowanych wytycznych, które w odniesieniu do 1954 roku, nakazywały np. skupienie uwagi na: „...rozpracowaniu zorganizowanych szajek złodziejskich rozkradających mienie społeczne w obiektach przemysłowych, ochronie mienia społecznego przed masowymi drobnymi kradzieżami, pomocy partii w politycznej izolacji i ekonomicznym ograniczeniu kułactwa, ochronie chłopów pracujących przed wyzyskiem kułackim, ochronie przed rozgrabianiem i marnotrawstwem mienia w gospodarce uspołecznionej na wsi, w walce ze spekulacją i ochronie konsumenta"⁸⁶. Z czasem stylistyka formułowanych zadań wobec tego pionu stała się mniej ekspresyjna, co nie zmieniało jednak jego pola zasadniczych zainteresowań - własność społeczna, z akcentem na przedsiębiorstwa państwowe.

Zmiany organizacyjne dokonane w MO 1 maja 1952 r., były tak znaczące, znamienne, a przy tym i trwałe, że w pełni kwalifikują się do uznania ich za wyraźną cezurę nadawania milicji, formuły organu represji wyrażającego interesy państwa, w którym władzę sprawowała partia komunistyczna. Do tego czasu milicja była bez wątpienia organem reprezentującym jej interesy i koncepcję ustrojową, co wyrażało się zarówno w warstwie werbalnej, jak i wytyczanych i spełnianych zadaniach, klasowym doborze kadr, zarzuceniu formuły apolityczności na rzecz identyfikacji z politycznym dysponentem i szeregu innych. Dysonans stanowiła natomiast struktura organizacyjna, charaktery*

Wydziału IV MBP. 25 marca 1946 r. został on przemianowany na Wydział Śledczy MBP. a 1 lipca 1947r. podniesiony do rangi Departamentu śledczego MBP. Jednostkami tymi kierował niezmiennie płk Józef Różański. W 1951 r. rozkazem ńrOHjednostkom operacyjnym zabroniono prowadzenia śledztw, nakładając na nie obowiązek prowadzenia wyłącznie działalności agenturalne). Wszystkie sprawy śledcze miał natomiast prowadzić pion śledczy. Decyzja ta wynikała również z porażek procesowych organów bezpieczeństwo, docze-go wprost odwoływał się przedmiotowy rozkaz, stwierdzający w uzasadnieniu decyzji, że jednostki operacyjne wszczynały śledztwa na podstawie niedostatecznie sporządzonych materiałów agcnturalnydi, co powodowało. Iż w czasie późniejszego postępowania przed sądem, obwinieni byli uniewinniani; BEiA UOP; AN MBP, Rozkaz nr 014/51 ministra łinjiic-czeiistwa Publicznego w sprawie zwolnienia aparatu agenluralnego od prowadzenia śledztw.

* A KGP, AN KG MO, sygn, 4/32, Rozkaz nr 3/52 z 18 c .-mocą 1952 r. Kiutirnduiiia Głównego MO w sprawie współdziałania aparatu operacyjnego ze śledczym, s, 210-215.

⁸⁶ Ibidem, Wytyczne pracy MO na rok 1954 w walce z przestępczością w gospodarce naradanej, opublikowane w: P. Majer. Milicja Obywatelska ui..., op. cii., s. 348-372.