DSCN2443

239

\ 1

1 55)

li

s

Reformy społeczne łat dziewięćdziesiątych

organizacji pozarządowych w polityce społecznej to, moim zdaniem, najbardziej istotna zmiana w podejściu socjaldemokratów do rozwiązywania problemów społecznych.

W koncepcji APS szczególna rola przypada sektorowi obywatelskiemu i prowadzonej w jego ramach działalności gospodarczej o charakterze t&for^profit (nie dla zysku), określanej też jako ekonomia społeczna (soctal economy) lub przedsiębiorczość społeczna (sociał enterpreneuer-ship)' ' Praktycznie w całej Europie Zachodniej kryzysowi państwa opiekuńczego towarzyszy rozwój sektora obywatelskiego i ekonomii społecznej. Organizacje pozarządowe podejmują działania w obszarach, z których wycofuje się państwo, a nie funkcjonuje także rynek⁵¹. Organizacje pozarządowe są zainteresowane niepieniężnymi i aktywizującymi beneficjentów formami wsparcia (budżety organizacji są ograniczone).

W większym stopniu niż administracja publiczna adresują też wsparcie do wąskich, specyficznych grup klientów, zwłaszcza ze środowisk podlegających procesowi społecznej marginalizacji". Dlatego w państwach upowszechniających koncepcję APS liczne programy aktywizujące realizowane są właśnie w sektorze obywatelskim przy wydatnym wsparciu finansowym ze strony administracji publicznej. Można więc mówić o rozwijaniu się kultury współpracy międzysektorowej.

Koncepcja aktywizująco-inkluzywnej polityki społecznej przewiduje subsydiowanie ze środków publicznych miejsc pracy tworzonych w sektorze obywatelskim. W rezultacie przedsiębiorczość społeczna, w której ramach wyróżnia się działalność trzech zasadniczych typów podmiotów: (1) stowarzyszeń i fundacji, (2) organizacji o charakterze wzajemnościowym (mutual companies) oraz (3) spółdzielni (w tym spółdzielni socjalnych)⁵\ obudowuje normalny rynek pracy⁵⁴. W Europie jest to jeden z podstawowych elementów strategii zatrudnienio-

Por E. Lei Europejskie dośw iadczenia w sprawie przedsiębiorczości społecznej na przykładzie Włoch i Finlandii, w: E. Lcś (red ), Pomoc społeczna. Od klientyzmu dopartyszypa*

Instytut Polityki Społeczno] Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa 20022003.

pi litnienie takich obszarów wskazuje się w ramach teorii zawodności państwa (£ouem-amtjaihtre) i zawodności rynku kontraktu {market failure conrract failure). Por. D.R. Young. Ommmment Failure Theory\ w; J.S, Gtt (red.), The Naturę aj the Nonprofit Seclor. \Vestview Prew, Boutder, Co 2001; D.R. Young. Contract Failure Tkeory\ w; ibidem.

Na ten pozytywny aspekt działalności organizacji sektora obywatelskiego zwracał uwa-W Heccndge, znany raczej jako zwolennik rozwijania służb publicznych. Por. W, Be-kVohmtary' Ac non, London 1949.

* łmaMii. CnURfl l.tece 2000____