Kształcenie i doskonalenie kadr kierowniczych Policji 189
- utrudnia przyszłą adaptację do zmieniających się warunków;
- nie sprzyja humanizacji pracy.
Za modelem uniwersalnym przemawia również fakt, że niezbędne u kierowników średniego i wyższego szczebla umiejętności koncepcyjne mają z natury charakter interdyscyplinarny. W elitarnych kursach dla wyższej kadry kierowniczej biznesu, organizowanych przez Dartmouth Institute w USA (które to kursy mają za zadanie mentalnie i emocjonalnie przygotować uczestników do podejmowania odpowiedzialności i odporności na presję) duży blok zajęć obejmuje nauki humanistyczne, w tym wizyty w teatrze, na koncertach muzyki poważnej czy spektaklach baletowych8.
W realiach ośrodków kształcenia menedżerów tworzenie programów jest ciągłą próbą znalezienia złotego środka pomiędzy praktyką a teorią oraz między modelem uniwersalnym i wąskospecjalistycznym.
Literatura przedmiotu wymienia rozmaite metody szkolenia i doskonalenia zawodowego. Mogą być one realizowane zarówno na stanowisku pracy, jak i w oderwaniu od niego. Tadeusz Listwan9 dzieli metody doskonalenia zawodowego na trzy grupy; informacyjno-pokazowe, symulacyjne oraz te, które są związane z doskonaleniem w działaniu.
Pierwsze z nich wzbogacają wiedzę, dwie pozostałe - wszystkie składowe kwalifikacji menedżerskich, tj. wiedzę, umiejętności i postawy.
W szkoleniach europejskich policji coraz większą popularnością cieszy się nauczanie (czy właściwie uczenie się) zorientowane na kompetencje (competen-cy based leaming), przy czym kompetencja definiowana jest jako „zintegrowane zastosowanie wiedzy, umiejętności, zdolności, doświadczenia i cech osobowościowych w celu skutecznego wykonania pracy"10. Zgodnie z tą koncepcją, u której podstaw leży chęć znalezienia skuteczniejszego powiązania systemu szkolenia z potrzebami pracy, szkolenie należy traktować raczej jako proces uczenia się i rozwoju niż nauczania; powinno się ono ogniskować na działaniach słuchacza, a nie nauczyciela, a jego program skupiać się winien na kompetencjach i codziennej praktyce danego zawodu11.
Malcolm Knowles12, prekursor współczesnej amerykańskiej andragogiki, zauważył, że nauczanie dorosłych jest dziedziną pedagogiki szczególną z wielu względów:
* Por. F. Luthans, Organizational bdumior, McGraw-Hlll Book Company, New York, B. 174.
* T. Listwan, Kształtowanie kadry menedżerskiej firmy. Wydawnictwo „Kadry*, Wrocław 1995.
» Por. T. Brekclmans, Introduction into Competency Based Leaming, CEPOL. Branuhill 2006, a. 1; za A. Grotcndorst, F.en competen tigerichte cuninlmbenaderinf, „Onleidlne en cc-zondheidszorg" 2002, nr 4, s. 9-14.
u Jest to tendencja widoczna m in. w szkoleniach prowadzonych przez Europejska Akademię Policyjną, czyli CEPOL. ' 1 ' ‘